Kral Moşeş Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

MOŞEŞ (1787-1870)

Lesotho kralı. Kabileleri birleştirip Basuto ulusal topluluğunu oluşturmuş, ancak sonunda İngiliz sömürge yönetimi altına girmekten kurtulamamıştır.

Moşeş (Moshweshwe) Yukarı Caledon Irmağı yakınlarında bulunan Menkwaneng’te doğdu, 11 Mart 187Q’te Maseru’da öldü. Yaşamı etrafında oluşturulan efsaneye göre bir kıtlık döneminde doğduğu için, Suto dilini konuşan Bumakote kabilesinin şefi olan babası kendisine felaket anlamına gelen Lepogo adını verdi. Güney Afrika’nın ünlü kâhini Mohlomi’den bilgelik dersleri alarak onun halkı birleştirme yönündeki telkinlerinin derin etkisi altında kaldı. 1808’de babasının yanma sığman bir sığır hırsızını öldürülmekten kurtardığı için kabilenin duyduğu hoşnutsuzluğu gidermek amacıyla Moeletsi adlı başka bir kabile şefinin sürüsüne baskın yaparak çok sayıda sığırla döndü. Bu nedenle kendisine “Moeletsi’nin sakalını kesti” anlamında Moşeş adı verildi. Kazandığı ünü çekemeyen babasının hışmına uğramamak için Buta-Bute Dağı’na çekilip yeni bir yerleşim bölgesi kurdu.

O sırada Afrika’da olağan bir durum olan hayvan çalma kabileler arasında sürekli kavgalara yol açmaktaydı. 1821 ’de Zulu kabilelerini kendi buyruğu altında birleştirmek isteyen Şaka’nın önünden kaçan bazı kabileler de sığındıkları dağlarda yiyecek bulamadıklarından yamyamlığa başlamışlardı. Bu kovalama sırasında iki tarafın da saldırısına uğrayan Moşeş sürekli yer değiştirmek zorunda kaldı. En sonunda Qilwane Dağı’nın doruğuna çıkıp Thaba Bosiu adıyla yeni bir köy kurdu. Haraç ödemeyi kabul ederek Şaka ile barış sağladı. Daha sonra birçok yakınını da yemiş olan yamyamlar üzerine seferler düzenleyerek yakaladıklarını kendi bölgesine getirtti. Onlara iyi davranarak ve yiyecek sağlayarak zamanla çok sayıda kabilenin etrafında toplanmasını, Basuto adıyla bir ulusal topluluk halini almasını sağladı. Bu kez bölgede haydutluk yaparak geçinen melez Korannalar ile Caledon ve Orange yöresinin verimli topraklarına göz diken Hollanda asıllı Boerler’in ve Ingilizler’in saldırılarıyla karşılaştı. 1833’te Evangalikan Kilisesi’ ne bağlı üç misyoneri danışman olarak yanına alıp onların aracılığıyla sağladığı tüfeklerle adamlarını silahlandırdı. Giderek topraklarını genişletti. 1843’te büyük bir saldırıya geçen Boerler’e karşı Ingilizler ile ittifak kurdu. Buta-Bute Dağı’ndan Orange Irmağı’na kadar uzanan toprakların egemenlik bölgesi olarak tanınması karşılığında, İngiliz yönetimine bağlanmayı kabul etti. Bir süre sonra durumunu güçlendirince bağımsızlığını ilan ederek misyonerler dışında bütün beyazların topraklarından çıkmasını istedi. 1850’de üzerine gönderilen çeşitli kabilelerden kurulu kuvvetleri Viersot Dağı’nda bozguna uğrattı. 1852’de de İngiliz birliklerini yendi. Bu arada Londra’ya bir kurul göndererek savaşın durdurulması yönünde baskı yaptı ve Boerler’in tarafsızlaşmasını sağladı. Böylece Lesotho adını verdiği egemenlik alanında uzun süre bağımsızlığını korudu. Ancak 1866’da yeni Cape Valisi Sir George Cathcart’ın giriştiği sefer sonunda Thaba Bosiu Antlaşması’nı imzalayarak topraklarının önemli bir bölümünü İngilizler’e bırakmak zorunda kaldı. 15 Nisan 1868’de Lesotho’nun Ingiliz himayesi altına girmesiyle gücünü yitirdi.

Büyük bir diplomasi ustası olarak İngilizler’i epey uğraştıran Moşeş ölüm döşeğinde iken Hıristiyanlık’ı kabul etti.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi