Tarihi Şahsiyetler

Koyun Baba Kimdir, Hikayesi, Efsanesi, Hakkında Bilgi

Koyun Baba (ö. 873/1468) Kalenderi dervişi.

XV. yüzyılda Osmancık’ta yaşadığı bili­nen Koyun Baba hakkındaki bilgiler, muh­temelen XVI. yüzyılda yazıya geçirilen Vilâyetnâme-i Koyun Baba adlı anonim esere dayanmaktadır. Vilâyetnâme’ye göre Horasan’da doğmuş olan Koyun Baba’nın soyu Hz. Ali evlâtlarından sekizinci imam Ali er-Rızâ’ya dayanmaktadır. Eser­de Seyyid Ali adıyla zikredilen Koyun Ba­ba, Horasan’da vaktinin çoğunu ibadetle ve halkın dertlerine çare aramakla geçi­rirken bir gece rüyasında Hz. Peygamber’i görür ve onun emriyle hacca gider. Me­dine ve Kerbelâ’yı ziyaret ettikten sonra irşad vazifesiyle Anadolu’ya gönderilir. Evliya Çelebi, Horasan’dan Ana­dolu’ya gelirken yaptığı yolculuk esnasın­da her yirmi dört saatte bir koyun gibi melediği için kendisine Koyun Baba laka­bının verildiğini söyler. Yumuşak huylu bir insan olduğu ya da bir gün sürüden kaçan bir koyunu ko­valarken bir tepeyi yedi defa dolaşıp ko­yunu yakaladığında, “Yâ mübarek, kendin yoruldun, beni de Hz. Eyyûb sabrına nail ettin” dediği için bu adla anıldığı yolunda rivayetler de mevcuttur.

Horasan’da başladığı yolculuğunun so­nunda Bursa’ya gelen Koyun Baba bura­da koyun çobanlığı yapmaya başlamıştır. Bursa’ya geldiği andan itibaren göster­diği kerametler sayesinde nüfuz sahibi olmuştur. Koyun Baba Bursa’da koyunlarını otlatır­ken bir ara mağarada inzivaya çekilmiş, kırk gün sonra inzivadan çıkmış ve ken­disine Âşık Çoban ve Arif Çoban lakapları verilmiştir. Bu isimden hare­ketle Franz Babinger, Vilâyetnâmei Otman Baba’da Terkos civarında yaşayıp Arık Çoban adıyla bilinen ve Otman Ba-ba’yı sırtına alarak karşıdan karşıya geçi­ren şahsın Koyun Baba olduğunu öne sür­mektedir. Bu bilgi, XV. yüzyıl­dan önce yaşamış bütün Kalenderi şeyh­leri gibi Koyun Baba’nın da Hacı Bektaş’ın çağdaşı olup onunla birlikte Anadolu’ya geldiğini ileri süren görüşün geçersizliği­ni ortaya koymaktadır. Zira Vilâyetnâme’de verilen bilgilerden ve Otman Baba ile arkadaşlığından hareket­le Koyun Baba’nın XV. yüzyılda yaşadığı ve Fâtih Sultan Mehmed’in çağdaşı oldu­ğu söylenebilir.

Koyun Baba bir süre İnegöl civarında da çobanlık yapmış, ardından rüyasında gördüğü Hz. Ali’nin emriyle hayatının so­nuna kadar yaşayacağı Osmancık’a gide­rek Arafat tepedeki Hıdırlık mevkiinde bir sakız ağacının dibine yerleşmiştir. Vilâyetnâme’de Koyun Baba’nın Osman­cık’ta da kerametler gösterdiği, etraf­taki bazı kimseler tarafından hoş karşılanmamakla birlikte olağan üstü olay­larla veliliğini kanıtladığı anlatılır.