Köprülü Mehmet Paşa Külliyesi -Divanyolu- Tarihçe, Mimari, Hakkında Bilgi

Köprülü Külliyesi. İstanbul’da XVII. yüzyılın ikinci yansında inşa edilen bir külliye.

IV. Mehmed devri sadrazamlarından Köprülü Mehmed Paşa tarafından 10721-de (1662) yaptırılan külliye dershane-mescid (dârülkurrâ). medrese odaları (dârülhadis), dükkânlar, çeşme, türbe ve se­bilden oluşmaktaydı. Daha sonra bunla­ra, oğlu Sadrazam Fâzıl Ahmed Paşa ta­rafından 1087(1676) yılından önce inşa edilen kütüphane ve Vezir Hanı ilâve edil­miştir. Ayrıca türbenin etrafına zamanla eklenen mezarlarla bir de hazîre oluşmuştur. Külliye yapılarından sebil günü­müze ulaşmamıştır. Divanyolu caddesinin genişletilmesi esnasında değişikliğe uğ­rayan külliyenin eski düzeni hakkında tek belge Köprülü Su Yolları Haritası’ndaki görünüştür. Minyatür tekniğine has bir bakış açısı ile çizilmiş olan bu haritadan yapıların durumu ve külliyenin düzeni kısmen anlatabilmektedir.

Vakfiyesinde “Dârülkurrâ-i latîfe” olarak bahsedilen yapı medresenin dershanesi olup aynı zamanda dışa açık bir mesciddir. Divanyolu caddesiyle Peykhâne soka­ğının kesiştiği köşede yer alan yapı kes­me köfeki taşından inşa edilmiştir. Sekiz­gen planlı olan yapı kasnaklı kubbe ile ör­tülüdür. Çift sıra pencere düzenine sahip yapıda biri kuzeyde caddeye, diğeri gü­neyde medrese avlusuna açılan iki kapı vardır. Caddenin 1288 (1871) yılında genişletilmesi esnasında kapı önündeki revak kaldırılmış ve iki yıl sonra kapı yeni­lenmiştir. Bu durum kapı üzerindeki 1290 (1873) tarihli kitabeden anlaşılmaktadır. Yapıda barok üslûbunda yapılmış olan mermer mihrap bulunmaktadır. Üzeri sıvalı, oval formlu bir kaideye oturan vaaz kürsüsü yarım yuvarlak şekilde olup üs­tünde ajurlu ahşap korkuluk bulunmak­tadır. Yapıda bugün mevcut olan ahşap minber ise yeni olup sade bir işçiliğe sahiptir. Mihrabın karşısında yer alan ah­şap mahfil de yine XIX. yüzyılın sonunda eklenmiş olmalıdır. Mahfilin sağında mer­divenlerle ulaşılan üst pencere ahşaptan köşk tipi minareye geçit vermektedir. Ya­pının içi yakın zamanda yenilenmiş olan kalem işleriyle süslenmiştir.