Edebi Şahsiyetler

Kopenhag Dilbilim Okulu, Kopenhag Dilbilim Çevresi

Kopenhag Dilbilim Okulu

1928’de La Haye’de toplanan Uluslararası I.Dil-bilim Kongresi’nde Prag Dilbilim Çevresi’nden Jakobson, Trubetzkoy ve arkadaşları dil sorumlarını çağdaş yöntemlerle değerlendirmiş, çağdaş dilbilimi Saussure’ün açtığı yolda bir temel üstüne oturtmuşlardı. Dilbilim araştırmaları alanında belli bir geleneğe sahip olan Danimarka’da da bir grup dilbilimci bir ar arya gelerek 1931’de Kopenhag Dilbilim Okulu’nu oluşturdular. V.Brendal, H.J.Uldall ve Hjelmslev’den oluşan bu çevrenin amacı, özgün bir dilbilim kuramı geliştirmekti. Ancak DanimarkalI dilbilimciler seslerini dünyaya ilk kez 1936’da duyurdular. Bu tarihte Kopenhag’da toplanan uluslararası bir dilbilim kongresinde Uldall ve Hjelmslev, ortaya attıkları dil kuramının ana çizgilerini açıklayan “An Outline of Glossematics” (“Glosematiğin Ana Çizgileri”) adlı bildiriyi dağıttılar. Yaklaşımlarının özgünlüğünü vurgulamak için dilbilim yerine glosematik sözcüğünü seçen bu iki dilbilimcinin tasarladıkları kuramdaki kavramların büyük bir bölümü gerçekten yeni terimlerle ortaya konmuştu.

Glosematik yaklaşımın hedefi, doğal dillerin yanı sıra bütün dillere uygulanabilecek bir tür dil cebiri, salt kuramsal nitelikli bir bilim oluşturmaktır. Mantıksal temelleri üstüne oturtulan bu kuram, ayrıca dili yapısalcı ilkeler doğrultusunda incelemeye çalışır. Brendal eşsü-remli (senkronik) ve yapısalcı dil araştırmalarının çağdaş dilbilimin gelişmesindeki önemini vurgulamış, 19.yy’daki karşılaştırmalı dilbilgisi çalışmalarını çeşitli açılardan eleştirmiştir. Glosematik kuramı çerçevesinde yapılan en yetkin çözümlemelerden birini de dilbilimci K.Togeby gerçekleştirmiştir.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi