Konrad Emil Bloch Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

BLOCH, Konrad Emil (1912 – 15 Ekim 2000)

Alman asıllı ABD’li biyokimyacı. Kolesterol mekanizması ve lipitler üzerine çalışmaları nedeniyle Nobel Tıp Ödülü’nü kazanmıştır.

21 Ocak 1912’de Almanya’nın Neisse kentinde (bugün Polonya’da Nysa) doğdu. Münih Teknik Yüksekokulu’nda kimya mühendisliği öğrenimi gördükten sonra İsviçre’ye, daha sonra da ABD’de Columbia Üniversitesi’ne gitti. Burada Rudolf Scho-enheimer ile birlikte araştırmalar yapan Bloch, 1938’de doktorasını aldı. 1946’dan başlayarak Chicago Üniversitesi’nde dersler verdi ve 1954’te Harvard Üniversitesi’nde biyokimya profesörü oldu. 1964’te Lynen ile paylaştığı Nobel Tıp ve Fizyoloji Ödülü dışında birçok ödül kazandı ve ABD Bilimler Akademisi’ne kabul edildi.

Bloch’un biyokimya alanındaki ilk çalışmalarından biri, Schoenheimer ile çeşitli elementlerin izotoplarıyla işaretlenmiş maddeler kullanarak hücre metabolizmasının incelenmesidir. Daha sonra doymamış yağ asidi bileşiklerini araştıran Bloch, 1942’de Rittenberg ile başladığı kolesterol biyosentezi çalışmalarını, Lynen ve İngiltere’den J.W. Cornforth ve G. Popjak’m da katkılarıyla sürdürdü. Hayvansal hücrelerde metabolizmanın temel öğelerinden olan ve beyaz mumsu görünümdeki kolesterolün yapısı Wieland’ın ve özellikle Windaus’un 1900’lerde başlayan 30 yılı aşkın çalışmaları sonucu bir süredir bilinmekteydi. C27 H46O formülüyle gösterilen bu madde,kolik asitle birlikte yapısı çözümlenen ilk steroidlerdendir. Bu bilgilerden de yararlanan Bloch, iki karbonlu asetik asitin 30’u aşkın tepkime aşamasından sonra kolesterola dönüştüğünü gösterdi. Biyosentezinin % 90’ı karaciğerde gerçekleştirilen kolesterolün çoğu, vücutta yağ sindiriminde kullanılan safra asitlerinin, özellikle de kolik asitin üretiminde kullanılır. Kolesterol ayrıca, böbreküstübezinin salgıladığı hormonların, üreme hormonlarının ve D vitamininin üretiminde de etkendir. Bloch’un kolesterole ilişkin bir diğer buluşu da bu maddenin arterioskleroza neden olduğunu göstermesidir. Atardamar duvarlarının kalınlaşıp sertleşmesi şeklinde görülen ve kalp hastalıklarına yol

açabilen bu durum, kanda kolesterol oranının, fazla yağa dayanan bir beslenme ya da fizyolojik nedenlerle yükselmesi sonucu ortaya çıkabilmektedir. Plakalar halinde damar duvarlarında birikerek arterioskieroza neden olabilen kolesterolün yapısının çözümlenmesi ve biyosentezinin anlaşılabilmesi bu hastalık için tedavi yolları açmıştır. Bloch’un bu alandaki bulguları ayrıca terpen, kauçuk gibi maddelerin yapılarının çözümlenmesine de yaramıştır.

•    YAPITLAR: Lipid Metabolism, 1961, (“Lipit Metabolizması”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi