Klement Gottwald Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

GOTTWALD, Klement (1896-1953)

Çekoslavak siyaset ve devlet adamı. Ülkesinde sosyalist düzenin kuruluşuna öncülük etmiştir.

23    Kasım 1896’da Moravya’da Dedice’de doğdu, 14 Mart 1953’te Prag’da öldü. Bir köylü ailesinin oğludur. Genç yaşında marangozluk öğrendi. 1912’de Sosyal Demokrat harekete katıldı. I.Dünya Savaşı sırasında Avusturya-Macaristan ordularında savaştı. 1921’de Çekoslavakya Komünist Partisi’ne (ÇeKP) üye oldu, 1929’da partinin genel başkanlığına getirildi. Aynı dönemde ÇeKP’nin yayın organı Ru.de Pravo’nun yazı işleri müdürlüğünü ve partinin meclis grubunun başkanlığını yaptı. 1935’te III.Enternasyo-nal’in (Komintern) yönetim kurulu üyeliğine seçildi.

Eylül 1938’de imzalanan Münih Antlaşması ile Çekoslavakya parçalanarak Nazi Almanyası’nın denetimi altına girdi. Gottwald bu kararlara karşı direnilmesi gerektiğini savunarak Çek yurtseverleri arasında saygınlık kazandı. Ekim 1938’de ÇeKP’nin yasadışı ilan edilmesi üzerine Çekoslavakya’dan ayrılarak SSCB’ye giden Gottwald, II.Dünya Savaşı sona erinceye değin Moskova’da kaldı.

Gottwald Moskova’da bulunduğu süre içinde Çekoslavakya’yı denetimleri altında tutan Naziler’e karşı, ÇeKP öncülüğünde yürütülen anti-faşist direniş hareketine yön verdi. Münih Antlaşmasından sonra Çekoslavakya’dan ayrılarak 1940’ta Londra’da bir sürgün hükümeti kuran eski Çekoslavak devlet başkanı Beneş’in SSCB ile ilişki kurmasına aracılık etti. Gottwald ve Beneş Mart 1945’te Moskova’da yaptıkları görüşmede, savaştan sonra Çekoslovakya’ da kurulacak yönetim biçimi konusunda anlaşmaya vardılar. Sovyet ordularının Prag’a girmesinden hemen sonra, Mayıs 1945’te kurulan ve Naziler’le işbirliği yapmamış olan tüm siyasi hareketlerin temsilcilerinin katıldığı, Fierlinger başkanlığındaki geçici Ulusal Cephe hükümetinde 7 komünist bakan yer aldı. Beneş devlet başkanı, Gottwald ise başbakan
yardımcısı oldu.

Hükümet Haziran 1945’te yoksul köylülere toprak dağıtılmasını öngören bir toprak reformunu yürürlüğe koydu. Ekim 1945’te ise bankalar ve 500’den fazla işçi çalıştıran işletmeler devletleştirildi. Ekim 1945’te toplanan geçici meclis, Kurucu Meclis seçimlerinin yapılmasına karar verdi. Mayıs 1946’da yapılan seçimlerde, oyların % 38’ini alan ÇeKP, meclisin en büyük partisi haline geldi. ÇeKP önderi Gottwald, geçici hükümete katılan partilerden oluşar. yeni bir Ulusal Cephe hükümeti kurdu.

1948’de Kurucu Meclis’in görev süresi doldu. Bu sırada içişleri bakanının güvenlik güçlerinde komünist olmayan görevlilerin yerine komünistleri getirmesi, Katolik, milliyetçi ve halkçı partilerden 11 bakanın hükümetten çekilmesine yol açtı. Prag’da sıkıyönetim ilan eden Gottwald, işçi milislerini harekete geçirdi ve büyük kentlerde kitle gösterileri düzenledi. Beneş 25 Şubat 1948’de Gottwald’ı yeni bir hükümet kurmakla görevlendirdi.

Gottwald’ın kurduğu Yenilenmiş Ulusal Cephe hükümetinde yalnızca ÇeKPİi ve ÇeKP yandaşı bakanlar yer aldı. Hükümet Nisan 1948’de 50 hektardan büyük toprakları ve 50’den fazla işçi çalıştıran işyerlerini devletleştirdi. 9 Mayıs 1948’de kabul edilen anayasa ile Çekoslavakya Halk Cumhuriyeti kuruldu.

30    Mayıs 1948’de yapılan seçimlere tek bir listeyle giren ÇeKP seçimleri kazandı. Gottwald Haziran 1948’de görevinden ayrılan Beneş’in yerine Çekoslavakya devlet başkanı seçildi. Bu tarihten ölümüne dek Çekoslavakya’da sosyalizmin yerleşmesi için çalıştı.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi