Kişilik Nedir, Ne Demekir, Tanımı (Psikoloji)
Kişilik. Genel anlamıyla, bireysel bir insanı hem birey, hem de insan kılan tüm faktörlerin toplamına kişilik denir.
Batı dillerindeki kişilik kavramı, latince persona sözcüğünden türetilmiştir, Persona, oyuncuların tiyatrodaki rollerine uygun olarak taktıkları maske anlamına gelmektedir. Kişilik kavramı, etimolojik anlamına yakın kullanıldığında, kişinin çevresindeki diğer insanlarla kurduğu ilişkilerde gösterdiği tepki ve kendini ortaya koyma biçimi olarak anlaşılabilir. Davranışsal açıdan, bir kişinin herhangi bir belirlenmiş durumda ne yapacağını belirleyen şey olarak tanımlanabilir. Eski bir kavram olmasına ve gündelik dilde yaygın kullanılışına rağmen, bugün kişiliğin doyurucu bir tanımının olduğu söylenemez. Psikoloji çevrelerinde Gordon W. Allport’un kişilik tanımı genellikle kabul görmektedir. Buna göre “kişilik, bireyin karakteristik davranış ve düşüncesini belirleyen psiko-fizik sistemlerin dinamik bir organizasyonudur.”
Gündelik dilde genellikle birbirlerine çok yakın anlamlarda veya birbirlerinin yerine kullanılsalar da, psikologlar kişiliği karakter ve mizaçtan ayırırlar. Karakter, daha sürekli ve yerleşmiş kişilik eğilimlerini veya bireyin ahlâkî niteliklerim belirlemede kullanılır. Allport’un deyimiyle “karakter, değeri yükseltilmiş kişilik; kişilik değeri düşürülmüş karakterdir. Mizaç ise kişiliğin duygusal ifadesidir.
Kişilik objektif ve sübjektif olmak üzere iki unsura ayrılabilir. Psikologlar çeşitli ölçme ve değerlendirme yöntemleriyle insanların özelliklerini, yetenek, tutum ve ilgilere, dürtü ve amaçlara, kendilerini bulundukları ortama uydurma biçimlerine ve kullanılan savunma mekanizmalarına göre belli gruplar halinde incelerler. Bunlara kişiliğin görünen, ölçülebilir, tespit edilebilir unsurları veya kişilik özellikleri denir. Elbette bir kişideki kişilik özelliği bunların kabaca toplamından ibaret değildir. Bu özellikler her kişide farklı bir biçimde organize olur ve sürekli olmaya, değişime direnmeye eğilim gösterirler.