Kilitbahir Kalesi -Çanakkale- Tarihi, Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi

Kilitbahir Kalesi. Çanakkale Boğazı’nın Rumeli yakasında İstanbul’un fethinden sonra yapılmış kale.

Bugün Kilitbahir adıyla anılan kale Ça­nakkale Boğazı’nın Rumeli yakasında de­niz geçişini kontrol altında tutmak üzere Kal’a-i Sultâniyye’nin karşısında Fâtih Sultan Mehmed tarafından yaptırılmıştır. Evliya Çelebi, İstanbul’un fethinden he­men sonra yapıldığı tahmin edilen kale­nin fetihten önce 856’da (1452) inşa edil­diğini belirtir. Dönemin tarihçilerinden Tursun Bey, İstanbul’un fethinin ardın­dan boğazın en dar yerinde Eceovası denilen mevkide karşılıklı iki kale yapıldığı­nı, birine Kilîdü’l-bahr, diğerine Sultani­ye adının verildiğini ve bu kalelere toplar konulduğunu yazar. Kritovulos ise (Kiritoboulos) 867 (1463) yılı olaylarından bah­sederken Gelibolu ve Bolayır valisi ve do­nanma kumandanı Yâkub Bey’in bu ka­lelerin inşasıyla görevlendirildiğini, 869 (1464-65) yılı olaylarını anlatırken de in­şaatın tamamlanmış olduğunu belirtir.

XVI. yüzyıl başlarında Pîrî Reis eserin­de, Marmara’dan çıkan gemilerin boğazdan geçiş iznini Rumeli tarafındaki kale­den aldıkları için buradaki kaleye Bahr-i Kilîd dendiğini, fakat çok akıntılı ve derin olduğundan kalenin önünde büyük ge­milerin demir atmasının mümkün bulun­madığını belirterek her iki kalenin de ba­sit krokilerini ve durumlarını gösteren bir harita çizmiştir.

Kilitbahir Kalesi’nin Kanunî Sultan Sü­leyman döneminde tamir edilerek genişletildiği, bu sırada yapılmış olan kulenin kapısı üstüne yerleştirilen iki satır halin­deki iki beyitli ve 948 (1541) tarihli kita­beden anlaşılmaktadır. 1311 (1893-94} tarihli ikinci bir kitabe çevre duvarının kapısı üzerindedir. Ayverdi, ayrıca yerde bulduğu üçüncü bir kitabenin tarihini 898 (1493) olarak tesbit ederek bunun bir çeşmeye ait olabileceğini ileri sürer.