Sosyoloji
Kentsel İmgeler Bağlamında Samsun
Bekir
Şişman – Kentsel İmgeler Bağlamında Samsun
Şişman – Kentsel İmgeler Bağlamında Samsun
…şehirlerin imgeleri şehirlerin ekonomik,
sosyal ve kültürel hayatlarıyla direkt ilişkilidir.
sosyal ve kültürel hayatlarıyla direkt ilişkilidir.
Samsun, bağımsızlığa giden yolda en önemli
kavşak şehirdir. Samsun denilince milli mücadelede ilk adım akla gelir; Samsun
için ilk adım bir imgedir.
kavşak şehirdir. Samsun denilince milli mücadelede ilk adım akla gelir; Samsun
için ilk adım bir imgedir.
İstanbul’un Sultanahmet Camii, Kız Kulesi ve
Galata Kulesi, Ankara’nın Anıtkabir’i ve Ata Kulesi, Trabzon’un Sümela
Manastırı, İzmir’in Saat Kulesi, Çanakkale’nin Şehitliği ile Truva ve Assos
Antik Kentleri, Diyarbakır’ın Surları, Konya’nın Mevlana Türbesi, Şanlıurfa’nın
Balıklı Gölü, Bursa’nın Uludağ’ı ve Ulu Camii, Erzurum’un Çifte Minareli
Medresesi ve Oltu Taşı, Van’ın Gölü, Denizli’nin Pamukkale Travertenleri,
Edirne’nin Selimiye Camii, Rize’nin Ayder Yaylası, Nevşehir’in Peribacaları,
Kayseri’nin Erciyes Dağı, Gaziantep’in Zeugma Antik Kenti, Eskişehir’in Lüle Taşı
ve Zonguldak’ın Taşkömürü Türkiye’deki şehir simgelerine verebileceğimiz en
önemli örneklerdendir (s. 89-90).
Galata Kulesi, Ankara’nın Anıtkabir’i ve Ata Kulesi, Trabzon’un Sümela
Manastırı, İzmir’in Saat Kulesi, Çanakkale’nin Şehitliği ile Truva ve Assos
Antik Kentleri, Diyarbakır’ın Surları, Konya’nın Mevlana Türbesi, Şanlıurfa’nın
Balıklı Gölü, Bursa’nın Uludağ’ı ve Ulu Camii, Erzurum’un Çifte Minareli
Medresesi ve Oltu Taşı, Van’ın Gölü, Denizli’nin Pamukkale Travertenleri,
Edirne’nin Selimiye Camii, Rize’nin Ayder Yaylası, Nevşehir’in Peribacaları,
Kayseri’nin Erciyes Dağı, Gaziantep’in Zeugma Antik Kenti, Eskişehir’in Lüle Taşı
ve Zonguldak’ın Taşkömürü Türkiye’deki şehir simgelerine verebileceğimiz en
önemli örneklerdendir (s. 89-90).
Afyon’un kaymağı, Antalya’nın portakalı,
Kayseri’nin pastırması, Çorum’un leblebisi, Kahramanmaraş’ın dondurması,
Gaziantep’in baklavası, Şanlıurfa’nın isot biberi, Adana’nın kebabı,
Diyarbakır’ın kadayıfı, Erzincan’ın tulum peyniri, Kars’ın kaşar peyniri, Rize’nin
çayı, Trabzon’un hamsisi ve kuymağı, Balıkesir’in höşmerimi ve zeytin yağı
kentsel imgeler olarak kullanılan ürünlerin/gıdaların başında gelmektedir.
Kayseri’nin pastırması, Çorum’un leblebisi, Kahramanmaraş’ın dondurması,
Gaziantep’in baklavası, Şanlıurfa’nın isot biberi, Adana’nın kebabı,
Diyarbakır’ın kadayıfı, Erzincan’ın tulum peyniri, Kars’ın kaşar peyniri, Rize’nin
çayı, Trabzon’un hamsisi ve kuymağı, Balıkesir’in höşmerimi ve zeytin yağı
kentsel imgeler olarak kullanılan ürünlerin/gıdaların başında gelmektedir.
(İmge örneği olarak el sanatları) Oltu taşı, Sürmene
bıçağı, Bayburt ihramı, Devrek bastonu, Eskişehir lületaşı, Erzincan bakın,
Buldan dokuması vs.
bıçağı, Bayburt ihramı, Devrek bastonu, Eskişehir lületaşı, Erzincan bakın,
Buldan dokuması vs.
(İmge örneği olarak geleneksel mimari) Safranbolu
evleri, Beypazarı evleri, Amasya evleri, Şanlıurfa Harran evleri vs.
evleri, Beypazarı evleri, Amasya evleri, Şanlıurfa Harran evleri vs.
(Tarihi şahsiyetler) Konya’da Mevlana,
Nevşehir’de Hacı Bektaş-ı Veli, Eskişehir’de Yunus Emre, Bolu’da Köroğlu,
Amasya’da Şehzadeler vs.
Nevşehir’de Hacı Bektaş-ı Veli, Eskişehir’de Yunus Emre, Bolu’da Köroğlu,
Amasya’da Şehzadeler vs.
Folklorun oluşturduğu ortak bellek ve
paylaşılan deneyim sonuna kadar kullanarak “Fransız mutfağı”,
“Çin mutfağı”, “Japon mutfağı” gibi güçlü kültür imgeleri
oluşturulmuştur.
paylaşılan deneyim sonuna kadar kullanarak “Fransız mutfağı”,
“Çin mutfağı”, “Japon mutfağı” gibi güçlü kültür imgeleri
oluşturulmuştur.
Samsun Bulvar AVM
1887 yılında Fransız Reji İdaresiyle ortaklaşa
kurulan Samsun Sigara Fabrikası 1923’te kamulaştırılmıştır. 1994 yılında Sigara
Fabrikasının Ondokuz Mayıs İlçesine taşınmasıyla birlikte tarihi yapı bir süre
atıl bekletilmiş, daha sonra yapılan restorasyon çalışmalarının ardından Bulvar
AVM adıyla 2012 yılında hizmete açılmıştır.
kurulan Samsun Sigara Fabrikası 1923’te kamulaştırılmıştır. 1994 yılında Sigara
Fabrikasının Ondokuz Mayıs İlçesine taşınmasıyla birlikte tarihi yapı bir süre
atıl bekletilmiş, daha sonra yapılan restorasyon çalışmalarının ardından Bulvar
AVM adıyla 2012 yılında hizmete açılmıştır.
Amisos Kalıntıları
Amisos Samsun’un tarihsel adıdır ve tasasız,
kedersiz yer demektir. Amisos hâzinelerine 28
Kasım 1995 tarihinde İlkadım Belediyesinin Cedit Mahallesindeki yol genişletme
çalışmaları sırasında rastlanmıştır.
kedersiz yer demektir. Amisos hâzinelerine 28
Kasım 1995 tarihinde İlkadım Belediyesinin Cedit Mahallesindeki yol genişletme
çalışmaları sırasında rastlanmıştır.
Amazon Köyü
Havza Kaplıcaları
Günde yaklaşık 10.000 kişiye hizmet
verebilecek kapasiteye sahip Havza Kaplıcalarının; ”Karaciğer ve Böbrek
hastalıkları, Mevzii ağrılar, Kansızlık, Malarya, Asabi emraz, İktidarsızlık ve
Cilt hastalıkları” gibi rahatsızlıklara iyi geldiği düşünülmektedir.
verebilecek kapasiteye sahip Havza Kaplıcalarının; ”Karaciğer ve Böbrek
hastalıkları, Mevzii ağrılar, Kansızlık, Malarya, Asabi emraz, İktidarsızlık ve
Cilt hastalıkları” gibi rahatsızlıklara iyi geldiği düşünülmektedir.
Saat Kulesi
…kulesinin inşaatı 1887 yılında
tamamlanmıştır.
tamamlanmıştır.
1943 Ladik Depreminden sonra hasar gören kule
1948 yılında yerinden sökülerek Ladik Belediyesine satılmıştır.
1948 yılında yerinden sökülerek Ladik Belediyesine satılmıştır.
Aslına sadık kalınarak inşa edilen yeni saat
kulesinin açılışı 30 Ocak 2001 tarihinde yapılmıştır.
kulesinin açılışı 30 Ocak 2001 tarihinde yapılmıştır.
Seyyid Kutbiddin Türbesi
Seyyid Kudbiddin Hazretleri m. 1322 yılından
evvel yaşamış dönemin İslam âlimi ve müctehidlerindendir. Seyyid Abdulkadir
Geylani (m. 1078-1166) Hazretlerinin torunlarından olup babasının ismi
Muhyiddin’dir.
evvel yaşamış dönemin İslam âlimi ve müctehidlerindendir. Seyyid Abdulkadir
Geylani (m. 1078-1166) Hazretlerinin torunlarından olup babasının ismi
Muhyiddin’dir.
Diğer kardeşi Çarşamba civarında Semayil
denilen yerde medfundur. Samsun ‘un Ladik kazasında Medfun Seyyid Ahmed-i Kabir
Hz.leri de Abdulkadir Geylani Hz.lerinin talebelerinden olup kardeşi olduğu
rivayet edilmektedir.
denilen yerde medfundur. Samsun ‘un Ladik kazasında Medfun Seyyid Ahmed-i Kabir
Hz.leri de Abdulkadir Geylani Hz.lerinin talebelerinden olup kardeşi olduğu
rivayet edilmektedir.
Tirit Yemeği
Tirit yemeğinin ana malzemesini kaz, bulgur
ve yörede “sac ekmeği” adı verilen, pişirilmiş ince yufka oluşturmaktadır.
ve yörede “sac ekmeği” adı verilen, pişirilmiş ince yufka oluşturmaktadır.
…yufkanın hamurunun küçük olması ve ince
açılması esastır.
açılması esastır.
Tiritlik kazların yağlı ve besili olması
tercih edilir. Çünkü tiride asıl tadı verecek olan kazın yağıdır.
tercih edilir. Çünkü tiride asıl tadı verecek olan kazın yağıdır.
Samsun Pidesi
Samsun’a gelip de Samsun pidesini tatmayan
pek olmaz. Samsun’da pazar günleri kahvaltıda pide yenmesi sosyal bir
alışkanlığa dönüşmüştür.
pek olmaz. Samsun’da pazar günleri kahvaltıda pide yenmesi sosyal bir
alışkanlığa dönüşmüştür.
Samsun Simidi
Samsun simidinin, mayası olabildiğince azdır
ve mayalama/fermantasyonu kısadır. Hamuru yarı sert olup pekmezle (genellikle
üzüm, dut, elma veya armut pekmezi) ile karıştırılarak yapılmakta ve bol
miktarda susam (100 kg undan üretilen simide 20 kg susam) kullanılmaktadır.
ve mayalama/fermantasyonu kısadır. Hamuru yarı sert olup pekmezle (genellikle
üzüm, dut, elma veya armut pekmezi) ile karıştırılarak yapılmakta ve bol
miktarda susam (100 kg undan üretilen simide 20 kg susam) kullanılmaktadır.
Vezirköprü Semaveri
Yaşar Doğu
1913 Yılında Samsun’un Kavak İlçesine bağlı
Karlı Köyünde doğmuştur.
Karlı Köyünde doğmuştur.
1946’da Stokholm’de yapılan Avrupa
Şampiyonasında 73 kilo ile 6 maça çıktı ve hepsini kazanarak ilk defa Avrupa
Şampiyonu unvanını kazandı. Bir yıl sonra Prag’da yapılan Avrupa Grekoromen Şampiyonasında
yine bütün rakiplerini yendi ve 73 kilonun şampiyonu oldu. 1948 Londra Olimpiyatlarına
katıldı ve burada 5 rakibini de yenerek Olimpiyat Şampiyonluğuna ulaştı. 1949
yılında Avrupa Güreş Şampiyonası İstanbul’da düzenlendi. Yaşar Doğu, 79 kiloda güreşti
ve burada da şampiyon oldu. 1951 yılında ilk ve son kez katıldığı dünya şampiyonasında
87 kiloda dünya şampiyonluğu unvanını kazandı. 8 Ocak 1961’de Ankara’da
geçirdiği ikinci kalp krizi ile vefat etti.
Şampiyonasında 73 kilo ile 6 maça çıktı ve hepsini kazanarak ilk defa Avrupa
Şampiyonu unvanını kazandı. Bir yıl sonra Prag’da yapılan Avrupa Grekoromen Şampiyonasında
yine bütün rakiplerini yendi ve 73 kilonun şampiyonu oldu. 1948 Londra Olimpiyatlarına
katıldı ve burada 5 rakibini de yenerek Olimpiyat Şampiyonluğuna ulaştı. 1949
yılında Avrupa Güreş Şampiyonası İstanbul’da düzenlendi. Yaşar Doğu, 79 kiloda güreşti
ve burada da şampiyon oldu. 1951 yılında ilk ve son kez katıldığı dünya şampiyonasında
87 kiloda dünya şampiyonluğu unvanını kazandı. 8 Ocak 1961’de Ankara’da
geçirdiği ikinci kalp krizi ile vefat etti.
—
Şişman, Bekir. (2015), “Kentsel İmgeler Bağlamında Samsun,” Geçmişten Günümüze Samsun / Canik ve Değerleri, Ed. Osman Köse,
Canik Belediyesi Kültür Yayınları, Cilt: 1, (s. 89-101), Samsun
Canik Belediyesi Kültür Yayınları, Cilt: 1, (s. 89-101), Samsun