Sosyoloji
Kavak İlçesinde Tirit Geleneği
Necati
Menek, Ersin Erge, Şefik Sezgin – Kavak İlçesinde Tirit Geleneği
Menek, Ersin Erge, Şefik Sezgin – Kavak İlçesinde Tirit Geleneği
Kaz Tirit yemeği toplumsal bir olaydır. Çünkü
sadece aile içinde yenilen bir yemek türü değildir. Özellikle ilçemiz
köylerinde kaz; akrabalarla, aile dostlarıyla bir araya gelinmesine sebep olur
ve ortak değerlerin yüceltilmesi ve paylaşılmasına değer katar.
sadece aile içinde yenilen bir yemek türü değildir. Özellikle ilçemiz
köylerinde kaz; akrabalarla, aile dostlarıyla bir araya gelinmesine sebep olur
ve ortak değerlerin yüceltilmesi ve paylaşılmasına değer katar.
Kaz
yetiştiriciliği
yetiştiriciliği
Anaç kaz seçimi dönemi Kasım-Aralık ayıdır.
Anaç bir önceki yıl seçilir ya da besice en güçlü olan tercih edilir.
Anaç bir önceki yıl seçilir ya da besice en güçlü olan tercih edilir.
…bir anaç kaz, ortalama 9 -15 adet arasında yumurta
üretir.
üretir.
Kuluçka dönemi, (…) 52 gündür.
Şubat, Mart ayları “Badik”
dönemidir. Yumurtadan yeni çıkan kaz yavrularına halk arasında
“badik” tanımlaması yapılır. Badik yumurtadan çıkmasından sonra
otlarla döşeli sıcak bir ortamda besiye alınır. Badik besimi, badik otu
yardımıyla yapılır. Badik otunu evin genç kızları şarkılarla türkülerle köyün meralarından
toplarlar. Badik otu bıçakla ince şekilde doğranır, içine mısır unu katılarak,
ızgaralı çitler haline yapılmış ağaç yunağına konur ve badiklere yem ikramı
yapılmış olur.
dönemidir. Yumurtadan yeni çıkan kaz yavrularına halk arasında
“badik” tanımlaması yapılır. Badik yumurtadan çıkmasından sonra
otlarla döşeli sıcak bir ortamda besiye alınır. Badik besimi, badik otu
yardımıyla yapılır. Badik otunu evin genç kızları şarkılarla türkülerle köyün meralarından
toplarlar. Badik otu bıçakla ince şekilde doğranır, içine mısır unu katılarak,
ızgaralı çitler haline yapılmış ağaç yunağına konur ve badiklere yem ikramı
yapılmış olur.
Badikler yaklaşık 1 ay sonra otlatmaya
çıkarılır. …kazlar bağ, bahçe ve tarladaki yabani ve zararlı otları tüketerek,
bağ ve bahçenin ıslahına katkı sağlar.
çıkarılır. …kazlar bağ, bahçe ve tarladaki yabani ve zararlı otları tüketerek,
bağ ve bahçenin ıslahına katkı sağlar.
Kaz tirit yemeği için kaz, özellikle Kasım,
Aralık, Ocak ve Şubat aylarında besiye alınır. Besi,
mısır ve buğday yarması ile yapılır. Bu dönemde kazın hareketsiz kalması
önemlidir.
Aralık, Ocak ve Şubat aylarında besiye alınır. Besi,
mısır ve buğday yarması ile yapılır. Bu dönemde kazın hareketsiz kalması
önemlidir.
Kaz Kesildikten sonra tüyleri iyice
temizlenir. Kanatları, pişileri yağlamak amacıyla saklanır. Kazın yağı bir
bıçakla yüzülerek alınır.
temizlenir. Kanatları, pişileri yağlamak amacıyla saklanır. Kazın yağı bir
bıçakla yüzülerek alınır.
Pişen kaz eti kemiklerinden alınarak küçük
parçalara bölünür ve bir tepsiye konur. Tencerede pişen kazın et suyu bulgura
konularak bulgur pilavı hazırlanır.
parçalara bölünür ve bir tepsiye konur. Tencerede pişen kazın et suyu bulgura
konularak bulgur pilavı hazırlanır.
Küçük lokmalar haline getirilen hamur, oklava
veya merdane ile ince yufka haline getirilir. Sac üzerinde pişirilen yufkalar katlanarak,
üçgen şekilde sekiz parçaya bölünür. Bu işler devam ederken kazın iç ve dış
yağları küçük parçalar halinde kesilerek bir tencere veya tavada eritilir. Bu
yağ eridikten sonra bulgur pilavına katılır.
veya merdane ile ince yufka haline getirilir. Sac üzerinde pişirilen yufkalar katlanarak,
üçgen şekilde sekiz parçaya bölünür. Bu işler devam ederken kazın iç ve dış
yağları küçük parçalar halinde kesilerek bir tencere veya tavada eritilir. Bu
yağ eridikten sonra bulgur pilavına katılır.
…yufkalar eritilen kaz yağı ile bir kaşık
üzerine dizilerek yağlanır. Tirit yemeği hazır hale gelmiştir. Büyükçe tepsiye
önce bulgur pilavı; sonra üzerine bolca küçük parçalara ayrılmış kaz etleri
konur. Tepsinin kenarına tirit ekmekleri yerleştirilir. Tirit ekmeğinin elle alınıp
kaz eti ve pilavın üzerine çökertilerek yenir.
üzerine dizilerek yağlanır. Tirit yemeği hazır hale gelmiştir. Büyükçe tepsiye
önce bulgur pilavı; sonra üzerine bolca küçük parçalara ayrılmış kaz etleri
konur. Tepsinin kenarına tirit ekmekleri yerleştirilir. Tirit ekmeğinin elle alınıp
kaz eti ve pilavın üzerine çökertilerek yenir.
Yanında üzüm hoşafı, ekşi çalkalaması ayrı
bir damak tadı kazandırır.
bir damak tadı kazandırır.
—
Menek, Necati ve Erge, Ersin ve Sezgin,
Şefik, (2011), Kavak İlçesinde Tirit
Geleneği, Samsun Sempozyumu 13-16 Ekim Samsun, Bildiriler Kitabı, Cilt: 2,
s. 83 – 85, Samsun 2013
Şefik, (2011), Kavak İlçesinde Tirit
Geleneği, Samsun Sempozyumu 13-16 Ekim Samsun, Bildiriler Kitabı, Cilt: 2,
s. 83 – 85, Samsun 2013