Karl Richard Lepsius Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi
LEPSIUS, Karl Richard (1810-1884)
Alman, arkeolog. Mısır arkeolojisinin gelişmesine önemli katkıları olmuştur.
23 Aralık 1810’da Saksonya’da Naumburgam Saale’de doğdu, 10 Temmuz 1884’te Berlin’de öldü. 1829-1832 arasında Leipzig ve Göttin-gen üniversitelerinde arkeoloji, klasik diller, Sanskritçe öğrenimi gördü. 1833’te Berlin’de doktorasını tamamladı. Aynı yıl Paris’e giderek Mısır tarihi ve Kopt dili üstüne araştırmalara başladı. Champollion’ un yöntemi ile hiyeroglif çözümlemeleri yaptı. Dört yıl kadar İngiltere, Hollanda ve İtalya’daki Mısır Koleksiyonları üstünde çalıştı. Birçok yazıtın kalıbını aldı, papirüslerin kopyalarını çıkardı.
1842’de Prusya Kralı IV.Friedrich Wilhelm’in desteğiyle Mısır ve Sudan’da arkeoloji araştırmalarına başladı. Mısır’da İO 3000’lere tarihlenen otuz kadar piramit saptadı. Gizeh ve Sakkara’da büyük mezarlıklar ortaya çıkardı. İO 2686-2160 arasındaki Eski Krallık dönemine ait, yüz otuz kadar mastaba (yeraltı mezar odası) buldu. Tell-el Amarna’da (Antik Akhe-taton) firavun IV.Amenhotep’in kişiliğini ortaya koyan belgeler buldu. Kral Mezarları Vadisi denilen yerde ilk ölçüm ve çizimleri gerçekleştirdi. Burada tapınak ve mezarlardaki kabartma ve yazıtların kalıplarını çıkardı. Fayum bölgesindeki Labirentler Kenti’ nde o dönemin en sistemli kazılarını sürdürerek tabakalanmayı saptadı. Sudan’da Hartum ve Sennar’a, kuzeyde Sina ve Filistin’e dek uzanan geniş bir alanda araştırmalar yaptı. On beş binin üstünde Mısır yapıtını ve kalıplarını Berlin Müzesi’ne gönderdi.
1846’da Almanya’ya döndü, Berlin Üniversitesi’ nde ilk Mısır arkeolojisi profesörü oldu. 1865’te Berlin’de Mısır Müzesi’ni oluşturdu ve ilk yöneticisi olarak görev aldı. 1866’da yeniden Mısır’a gitti. Bu kez Canopus Kararnamesi denilen ve Rozetta taşı gibi Mısır ve Yunan dilleriyle yazılmış çift dilli bir yazıt buldu. 1873’te Berlin’deki Ulusal Kütüphane müdürlüğünü üstlendi.
Yüz ellinin üstünde yapıt bırakan Lepsius, Mısır tarihi ve kronolojisini ve Mısır arkeolojik verilerinin kapsamlı bir katoloğunu ortaya koymuştur. Afrika dilleri, özellikle Sudan dili dilbilgisi konusundaki çalışmaları da önemlidir.
• YAPITLAR (başlıca): D as Totenbuch der Âgypter, 1.842, (“Mısırlıların Ölüler Kitabı”); Die chronologie derÂgyp-ter, 1849, (“Mısır Kronolojisi”); Denkmâler ausÂgypten und Âthiopien, 1849-1858, (“Mısır ve Etiyopya Anıtları”); Königsbuch der Alten Âgypter, 1858, (“Eski Mısır Krallar Kitabı”); Nubische Grammatik mit einer Einleitung über die Völker und Sprachen Afrikas, 1880, (“Afrika Dilleri ve Halkları Üzerine Bir Girişle Sudan Dili Grameri”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi