KAMUOYU

Geniş anlamda, kamu
çıkarını ilgilendi­ren bir konu hakkında halkın genel kana­at ve düşünceleri
demektir. Bir başka ifa­deyle, toplum hayatmın çeşitli güçlük ve problemleri
karşısında belirli bir zamanda, belirli bir insan grubu arasında yaygın düşünce
ve bakış açılarını anlatan bir kav­ramdır. Daha dar ve sosyolojik anlamda
terim, kamuyu ilgilendiren bir konuda halkın kanaatlerinin toplanması ve bunla­rın
örnekleme tekniğiyle istatistiklerinin yapılmasına işaret eder. Kamu oyu araş­tırma
teknikler Batıda (yakınlarda da bİz-de) yaygın biçimde kullanılmaktadır. (Ör­neğin,
piyasa araştırmaları, seçim tahmin­leri gibi).

Kamu oyu terimi zaman
zaman bir ta­kım siyasal topluluklara ve dünya ülkeleri­ne izafe edilir. Bütün
dünyayı ilgilendiren bir mesele hakkında dünya kamu oyu, dünya devletleri kamu
oyu, İslâm ülkeleri kamu oyu gibi ifadeler kullanılmaktadır. “Nükleer füzelerde
indirim yapılması ko­nusunda SSCB dünya kamu oyunda olum­lu bir İzlenim
bıraktı” cümlesindeki gibi. Kamu oyu, biçimini içinde geliştiği top­lumdan
alır ve toplumdaki etkileşimler so­nucu şekillenir. Bu itibarla bazan sabit,
çoğu defa da değişken olur. Toplumun âdet ve geleneklerinden kaynaklanıyorsa,
sabit; tercihlere dayanırsa, -ki çoğu defa böyledir- değişkendir.

Halkın bir konu
hakkındaki düşüncesi, o ülkede herkese her konuda fikir ve dü­şüncesini açıkça
ve rahatça söyleme öz­gürlüğünün tanınıp tanınmamasına göre, açık ya da gizli
kamu oyu diye ikiye ayrı­lır. İnsanların fikirlerini açıkça söylemek­ten
korkmadıkları, rahatça açıklayabildik­leri halde beliren düşüncelere “açık
kamu oyu”, düşünceler kanuna ve sosyal değer­lere aykırı düştüğünde açıklamaktan
kor-kuluyorsa, belirli konular hakkındaki ka­naatleri İfade için de gizli kamu
oyu’ndan bahsedilir. Genel bir değerlendirmeyle hür dünya ülkelerindeki kamu
oyu birinci­sinin, totaliter veya militarist, yahut dev-

rimci ülkelerin kamu
oyları da ikincinin

örneğidir.

Modern toplumlar,
halkın tercih ve eği­limlerine uygun çeşitli kanun ve yönetme­likler ortaya
koyabilmek için kamu oyu tercihlerim bilmek isterler. Demokrasi ile yönetilen,
düşünce hürriyetinin her­hangi bir sınırlamaya tabi tutulmadığı ül­kelerde kamu
oyu tesbiti amacıyla bağım­sız kurumlar oluşturulmuştur. ABD’deki Gallup
Enstitüsü bunlardan biridir. Tota­liter veya militarist yahut diğer benzer ül­keler,
kamu oyuna fazla kulak vermeseler bile, onu tatmin ve sosyal tansiyonu düşür­mek
için bazı tavizler verebilmektedir (Örneğin Sovyetlerin, bir kısım Kırım göç­menlerinin
belirli bir süre sonra ülkeleri­ne dönmelerine izin vermeleri gibi.)

İzzet ER