Kafkasya Coğrafyası, Milletleri, Nüfusu, Hakkında Bilgi

Genellikle dağlık bir bölge olan Kafkas­ya topografik bakımdan çok farklı özel­likler sergiler. Bölgeyi ikiye ayıran Büyük Kafkas dağlan yaklaşık 1200 km. uzun­luğunda ve 110-180 km. genişliğindedir; en yüksek yerleri orta kesimdeki Elbruz (5642 m.) ve Kazbek (5033 m.) dorukları­dır. Büyük Kafkas dağlarını güney-kuzey doğrultusunda aşan en önemli iki geçit Daryal ve Derbent’tir. Daha güneyde yük­seklikleri 4000 metreyi geçmeyen Küçük Kafkas dağlan ve aralarında küçük ovalar, geniş çöküntüler ve dikyamaçlı volkanik tepeler bulunmaktadır. Transkafkasya bölgesinin batısındaki Kolhi ile doğusun­daki Kura ve Araş havzaları verimli tarım arazilerine sahiptir.

22.S00.000 civarında olan Kafkasya’nın nüfusu etnikbakımdan büyük bir çeşit­lilik gösterir. Bölgede yaşayan elli kadar halkın başlıcaları Adige, Kabartay (Kabar­da), Çerkez, Abhaz, Abazin; Çeçen, İnguş; Avar, Lek, Dargın, Lezgi; Gürcü, Laz, Megrel, Svan, Hevsur gruplarıdır. Abhaz-Adige grubundan olan Rusya Federasyonu’-na bağlı Adige Özerk Bölgesi’nde. daha çok da Laba ve Kuban nehirlerinin aşağı kısımlarında ve Büyük Kafkas dağlarının eteklerinde yaşayan Adigeler (1 50.000) müslümandır. Gürcistan’a bağlı Abhaz ve Acar Özerk cumhuriyetlerinde yaşayan Abhazlar’ın toplam nüfusu bugün yakla­şık 120.000’dir. Abhazlar’ın bir bölümü müslüman, bir bölümü de Ortodoks hıristiyandır. Ahbazlar’Ia aynı kökten gelen Abazinler, Adige Özerk Bölgesi’nin doğu­sunda ve Karaçay-Çerkez Özerk Cumhu-riyeti’nde Kuma, Kuban ve Zelencuk ne­hirlerinin yukarı düzlüklerinde yaşamak­tadırlar. Müslüman Abazinler’in toplam nüfusu 30.000 civarındadır. Büyük bir kısmı Kabarda -Balkar Özerk Cumhuriyeti’nde, az bir kısmı da Adige Özerk Bölge­si’nde yaşayan ve toplam sayıları S00.000 civarında olan Kabartaylar’ın çoğunluğu müslüman, sadece Kuzey Osetya’daki kü­çük bir kolları hıristiyandır. Çeçenler’le ak­rabaları İnguşlar. Kuzeydoğu Kafkasya’-daki Çeçenistan ile İnguş Özerk Cumhuriyeti’nde yaşamaktadır. Çeçenler’in top­lam nüfusu 1 milyon kadar, bir kısmı Ku­zey Osetya’da oturan İnguşlar’ınki ise 300.000’dir: her iki halk da müslüman­dır. Kuzeydoğu Kafkasya’da bulunan Da­ğıstan Özerk Cumhuriyeti”nin nüfusun­dan Avarlar (544.000), Lekler( 106.000), Dargınlar (353.000) ve Lezgiler(257.300) bölgedeki yerli halkların başlıcalarıdır. Gü­ney Kafkasya’da İse Gürcü, Megrel, Laz, Svan ve Hevsurlar yaşamaktadır. Gürcis­tan’daki Osmanlı yönetimi sırasında Aca-ralılar müslüman olmuşlardır. Elbruz dağlarının güney eteklerinde oturan Svanlar’la Hevsurlar hem din hem dil ba­kımından Gürcüler’le bütünleşmiştir.

Kafkasya’da yaşayan Türk kökenli Âze-rîler, Kumuklar, Karaçaylar, Balkarlar ve Nogaylar içinde nüfus itibariyle çoğunlu­ğu Azeriler teşkil eder. Azerbaycan, Gür­cistan, Dağıstan ve Rusya Federasyonu’-nun değişik yerlerinde bulunan Âzerî-ler’in sayısı 1996 nüfus sayımına göre 7.549.OOO’dir. Âzerîler’den sonra Kafkas­ya’da yaşayan en kalabalık Türk toplu­luğunu oluşturan Kumuklar, Dağıstan Özerk Cumhuriyeti’nin başşehri Mahaç-kale’de yaşamaktadır. Toplam nüfusları 350.000 civarındadır. Karaçay – Balkarlar, Karaçay-Çerkez ve Kabarda-Balkar Özerk cumhuriyetlerinde yaşamaktadır. Toplam nüfusları yaklaşık 400.000’dir. Nogaylar Kuzey Dağıstan’da Terek deltasında. İdil nehrinin güney boylarında, İnguş. Çeçen ve Karaçay-Çerkez Özerk cumhuriyetle­rinde yaşamaktadır. 1989 nüfus sayımına göre 70.000 civarında olan Nogaylar’ın bugün 100.000’e yaklaştıkları tahmin edilmektedir. Dağıstan Özerk Cumhuri-yeti’nde yaşayan Kafkas Türkmenleri’nin sayısı 70.000 kadardır. Kumuklar, Karaçay Balkarlar. Nogaylar ve Kafkas Türk­menleri genelde Hanefî mezhebine men­suptur.