Kadı Hüseyin Diyarbekiri kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi
Kadı Hüseyin Diyarbekiri kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: Fazilet sahibi tarihçilerden bir zattır. 966 (1559) tarihlerinde Mekke Kadısı iken vefat etmiştir. En meşhur eseri (El-Hamisu fi Ahvali’n-Nefsi’n- Nefis) isminde Arabça İslam tarihidir ki bir mukaddime, üç rükün ve bir hatime üzerine mürettebdir.
Mukaddime: Halk-i nur-i Muhammed (S.A.V.) den,
Rükn-i evvel: Bi’sete kadar olan havadis’ten,
Rükn-i sani: Bi’setten Hicrete kadar geçen ahvalden,
Rükn-i salis: Hicretten Nebi (S.A.V.) in vefatına kadar geçen olaylardan,
Hatime: Dört halife, Beni Ümeyye, Al-i Abbas ile tevaif-i müluk ve Osmanlı sultanlarından Sultan Üçüncü Murad’a kadar geçen zamanın ahvalinden bahs etmekte olup 940 (1533) tarihinde ikmal edilmiştir. Sonradan Mısır’da basılmıştır. Bir de Kabe ile müştemilatının ölçülmesine dair (Zirau’l-Ka’be) isminde Arabça yazma ufak bir risalesi vardır ki bir nüshası Kuşadası Kütübhanesinde tarafımdan görülmüştür.
Haccın menasikine dair (Hebbetü’n-Nasiki ve’l-Hacci Li-intifaihi biha leda ictiacı ala Mezahibi’l-Erbaa) isminde bir eseri ile yıldızlara ait da birkaç eseri vardır.
Hayatı (Kutbüddin Mekki)’nin (Berku’l-Yemani)sinde zikredilmiştir. Diyarbekir ahalisinin nesli bilhassa 700 (1300) tarihinden sonra «Türk» ırkına tahavvül ettiği araştırması cümlesindedir.
Kaynak: Osmanlı Müellifleri, Bursalı Mehmed Tahir Bey, Meral Yayınevi, 3. Cilt.