Kabe Tarihi/Tarihçesi, Kabenin İsimleri, Özellikleri, Önemi, Yapılışı, Hakkında Bilgi

İslâm İnanışına göre yeryüzünde yapılan ilk mâbed, miislümanların kıblesi.

Sözlükte “dört köşeli veya küp şeklinde olmak” anlamındaki ka’b kökün­den gelen ka’be “küp şeklinde nesne” demektir. Kur’ân-i Kerîm’de adı iki defa ge­çen Kabe’ye [Mâide 5/95,97] bir kısmı yine Kur’an’da yer alan Beyt [Bakara 2/ 125, 127, 158; Al-i İmrân 3/96, 97; Enfâl 8/35; Hac 22/26; Kureyş 106/3] Beytullah, el-Beytü’l-atîk [Hac 22/29, 33] el-Beytü’l-harâm [Mâide 5/2, 97] el-Beytü11-muharrem, el-Mescidü’l-harâm [Bakara 2/144, 149, 150; Mâide 5/2; Tevbe 9/7, 19, 28] el-Beytü’l-ma’mûr [Tûr 52/4] el-Meş’a-rü’l-harâm, Beniyye, Devvâre, Kâdis, Kıb­le, Hamsa, Müzheb gibi çeşitli isimler de verilmiştir; halk arasında daha çok Kâbe-i Muazzama tabiri kullanılmaktadır.

Mekke şehrinde Mescid-i Harâm’ın or­tasında bulunan Kabe yaklaşık 1,5 m. ge­nişliğindeki temeller üzerine inşa edilmiş­tir. Dıştan dışa 10,70 x 12 m. ölçüsünde ve 15 m. yüksekliğinde olan duvarlar 1,25 m. kalınlığındadır. Temeller, tavaf alanı (metâf) yüzeyinden 22-27 cm. arasında değişen yükseklikte yukarı çıkmış ve duvarlar 25 cm. kadar içeriden başlatılarak temelle­rin dışarıda kalan kısmının üzeri 45° me­yilli mermer levhalarla kaplanıp duvar­larla birleştirilmiştir. Yanlan da mermer kaplama olan ve “şâzervân” adı verilen bu kısma Kabe örtüsünü tutturmak için ba­kır halkalar konulmuştur. Mekke’nin çevresindeki dağlardan getirilmiş bazalt par­çalarıyla yapılan duvarların dış yüzlerinde değişik boyutlarda 1614 taş yer almak­tadır.

Kabe’nin merkezinden dört köşesine (rükn) çekilecek hatlar yaklaşık olarak dört ana coğrafî yönü gösterir. Bunlardan do­ğu yönünü gösteren köşeye Rüknülhace­rülesved, güneyi gösteren köşeye Rüknül-yemânî, batıyı gösteren köşeye Rüknül-garbî, kuzeyi gösteren köşeye de Rüknü-lırâki denilir. Bazı kaynaklarda kuzey kö­şesi, birçoğunda ise batı köşesi ayrıca Rüknüşşâmî diye adlandırılmaktadır. Yi­ne Kabe’nin merkezinden duvarların or­tasına çizilecek dikey çizgiler de yaklaşık olarak kuzeydoğu, kuzeybatı, güneydoğu ve güneybatı yönlerini gösterir. Gerek ana yönler gerekse ara yönlerdeki hafif sap­ma sebebiyle kaynaklarda Hacer.ülesved, Kabe kapısı, makâm-ı İbrahim, hicr. altın oluk gibi bölüm ve unsurların tanıtımın­da farklı yön tesbitlerinin yapıldığı görül­mektedir. Doğu köşesinde yerden 1.5 m. yükseklikte, gümüşten bir mahfaza için­de tavafın başlangıç ve bitiş noktasını belli eden Hacerülesved bulunmaktadır. Kuzeydoğu duvarında Hacerülesved’e 2 m. mesafede ve yerden 1,92 m. yüksek­likte Kâ’be kapısı, kuzeybatı duvarının önünde de iki ucu Rüknüşşâmî ile Rük-nülırâki’den 2 m. kadar mesafede olan ve “hatîm” denilen yarım daire şeklinde, 1,31 m. yüksekliğindeki duvarla çevrili hicr yer almaktadır. Hacerülesved ile Ka­be kapısı arasında kalan 2 metrelik kısma “mültezem”, Rüknülyemânî ile batı duva­rı üzerindeki Haccâc tarafından kapatılan kapı arasında kalan kısma da “müstecâr” denilir. Tavafın yapıldığı yer üzerinde ve Kabe kapısının sağ tarafında, yaklaşık doğu duvarının ortasına yakın bir yerde 2 x 1,12 x 0,28 m. boyutlarında “mi’cen” adı verilen bir çukur vardı. Bu çukur, ha­cıların tavaf sırasında düşerek sakatlan­malarına yol açması sebebiyle 20 Şubat 1958 tarihinde kapatılmış ve üzerine mermer döşenmiştir.