Kab bin Eşref Kimdir, Hayatı, Öldürülmesi, Hakkında Bilgi
Kâ’b b. Eşref (ö. 3/624) İslâm’a düşmanlığıyla tanınan yahudi şairi.
Baba tarafından Tay kabilesine, anne tarafından bir yahudi kabilesi olan Benî Nadîr’e mensuptur. Hem Araplar hem yahudiler tarafından sevilir ve kendisine değer verilirdi. Medine’de oturan Kâ’b, Bedir Gazvesi sonunda müşriklerin mağlûp olduklarına ve yetmiş ölü verdiklerine dair haber Medine’ye ulaşınca bunun doğruluğuna inanmamış, “Gerçekten Muhammed bu kadar kişiyi öldürmüşse yerin aitı üstünden daha hayırlıdır” diyerek tepki göstermişti. Ancak haberin doğru olduğu ortaya çıkınca taziyede bulunmak ve Kureyş’i müslümanlar aleyhine kışkırtmak için kırk kadar adamıyla birlikte Mekke’ye giderek müslümanlara karşı savaşmak üzere Ebû Süfyân ile anlaştı. Söylediği şiirlerle Kureyşliler’in intikam duygularını tahrik etti. Hz. Peygamber’in şairi Hassan b. Sabit de onu evinde misafir edenler hakkında o kadar etkili şiirler söyledi ki bundan sonra hiç kimse Kâ’b’ı evinde misafir etmeye cesaret edememiştir.
Medine’ye döndükten sonra şiirleriyle Resûl-i Ekrem’i ve ashabını hicveden, etkili konuşmaları ve servetiyle müşrikleri müslümanlara karşı kışkırtmaya devam eden Kâ’b b. Eşrefin davranışlarından rahatsız olan Hz. Peygamber bu duruma son verilmesini ve kendisinin eziyetten kurtarılmasını istedi. Bunun üzerine Muhammed b. Mesleme, Kâ’b b. Eşrefin süt kardeşi Ebû Naile b. Selâme, Abbâd b. Bişr, Haris b. Evs ve Ebû Abs ile bir araya gelerek Kâ’b’ı ortadan kaldırmak için plan yaptılar ve 14 Rebîülevvel 3’te (4 Eylül 624) onu öldürdüler. Kâ’b’ın aynı yılın Ramazan (Şubat 625) veya Şevval (Mart 625) ayında katledildiğine dair rivayetler de olmakla beraber genellikle kabul edilen görüşe göre Bedir Gaz-vesi’nden sonra ve Uhud’dan önce öldürülmüştür. Haşr ve Nisa sûrelerindeki bazı âyetlerin onun davranışlarıyla ilgili olarak nazil olduğu rivayet edilir.
Kâ’b’ın öldürüldüğünü duyan yahudiler hayatlarından endişe etmeye başladılar. Bir kısmı Resûlullah’a gidip onun suçsuz yere öldürüldüğünü söyledi. Hz. Peygamber onları Kâ’b gibi faaliyette bulunmamaları konusunda uyardı ve müslümanlara ihanet etmemek üzere antlaşma yapmaya çağırdı; yahudiler de bu teklifi kabul etti. Resûlullah, Remle bint Hâ-ris’in evinde yahudilerle bir araya gelerek onlarla antlaşma yaptı ve antlaşma metnini Hz. Ali’ye yazdırdı.
TDV İslâm Ansiklopedisi