Tarihi Şahsiyetler

Julius Plücker Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

PLÜCKER, Julius (1801-1868)

Alman matematik ve fizik bilgini. Analitik geometriye katkıları ve katot ışınlarının manyetik alandaki davranışlarına ilişkin buluşlarıyla tanınmıştır.

16 Haziran 1801’de Elberfeld’de doğdu, 22 Mayıs 1868’de Bonn’da öldü.Bonn, Heidelberg, Berlin ve Paris üniversitelerinde öğrenim gördü. 1824’te, Marburg Üniversitesi’nden doktorasını aldı. Ertesi yıl ücretsiz okutman olarak çalışmaya başladığı Bonn Üniversitesi’nde 1828’de öğretim görevliliğine atandı. Bir yıl da Berlin Üniversitesi’nde aynı unvanla çalıştıktan sonra I834’te^Halle Universitesi’nde matematik profesörlüğüne getirildi. İki yıl sonra aynı görevle Bonn Universitesi’ne geçen ve 1847’de de bu üniversitenin fizik kürsüsüne atanan Piücker, yaşamının son yılında, fizik bilimine katkılarını değerlendiren Royal Societv’nin Copley Madalyası’yla ödüllendirilmiştir.

Bilimsel yaşamı ilki matematiğe, İkincisi fiziğe adanmış iki döneme ayrılan Piücker 1846’ya değin süren ilk dönemde analitik geometriye, ikinci dönemdeyse deneysel fiziğin çeşitli alanlarına önemli katkılarda bulundu. Yaşamının son yıllarında bir kez daha matematiğe döndü ve uzay geometrisi konusunda önemli bir araştırma daha gerçekleştirdi.

Piücker analitik geometriyle ilgili ilk önemli yapıtı olan Analytisch-geometrische Entıvicklungen’in (“Analitik Geometrinin Gelişimi”) 1828’de yayımladığı ilk cildinde, doğru, çember ve konik kesitlerin analitik geometrisini büyük bir açıklıkla özetlemiş, 1831’de yayımladığı ikinci cildindeyse, bugün “Plüc-ker koordinatları” olarak anılan homojen doğru koordinatlarını tanıtmıştı. Analitik geometrinin temel öğesinin nokta yerine doğru olarak seçilebileceği düşüncesinin ürünü olan Piücker koordinatları, verilen doğrunun taşıdığı herhangi bir kayan vektörün koordinat eksenleri üzerindeki bileşenleriyle, bu eksenlere göre momentlerinden oluşur ve ikinci dereceden, homojen bir bağıntıyı doğrular. Aynı yapıtın son bölümünde “ikildik ilkesi”ni ortaya atan Piücker, 1839’da yayımladığı Theorie der algehraischen Kurven’de (“Cebirsel Eğriler Kuramı”) cebirsel eğrilerin, sonsuza giden noktalarının komşuluğundaki özelliklerini, asimtotlarını ve birden fazla teğete sahip noktalarını, bir başka deyişle tekilliklerini inceledi ve tekil noktalarının sayısını veren “Piücker formülleri” ni tanıttı. Yaşamının son yıllarında gerçekleştirdiği ve ölümüyle yarım kalan çalışmalarını içeren Nette Geometrie des Rattmes’de (“Yem Uzay Geometrisi”) temel öğesi doğru olan geometri kavramını genişletti ve sonraki yıllarda birçok önemli araştırmaya kaynaklık edecek olan doğru geometrisinin temellerini attı.

Plücker’in fizik alanındaki çalışmalarında Faraday’ın etkisi belirgindir. 1847’de kristallerin manyetik alandaki davranışlarını incelemeye başlamış, katot ışınlarının manyetik alanda saptığını gösteren deneyler gerçekleştirerek atom fiziği ve elektroniğe katkıda bulunmuştur. Spektroskopiye (tayf ölçümü) ilişkin deneyleri sırasında her kimyasal maddenin ayrı bir tayf verdiğini göstererek kimyasal analizde spektro-kopiden yararlanacak olan R.Bunsen’e ve üç çizgili hidrojen tayfını saptayarak, gökcisimlerinin kimyasal yapısını belirleme çalışmalarında G.R.Kirchhoff’a öncülük etmiştir.

• YAPITLAR (başlıca): Analytisch-geometrische Entsvick-lungen, 2 cilt, 1828-1831, (“Analitik Geometrinin Gelişimi”); System der Analytischen Geometrie, 1835, (“Analitik Geometri Sistemi”), Theorie der algebraischen Kurven, 1839, (“Cebirsel Eğriler Kuramı”); Nene Geometrie des Ranmes,gegriindet aufdie Betrachtung der geraden Linie als Raumelement, 1868, (“Uzayın Temel Öğesi Olarak Doğruların Kabulüne Dayalı Yeni Uzay Geometrisi”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi