Filozof Biyografileri

Jules Lachelier Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

LACHELIER, Jules (1832-1918)

Fransız, düşünür. Doğa felsefesinde tümevarımı yöntem olarak benimsemiş ve geliştirmeye çalışmıştır.

Jules Esprit Nicolas Lachelier 27 Mayıs 1832’de Fontainebleau’da doğdu, 16 Ocak 1918’de aynı kentte öldü. Babası kaptandı. 1851-1854 arasında .Ecole Normale Superieure’de ve Sens Lisesi’nde öğrenim gördü. 1857-1858 yıllarında Toulouse’da, 1861’e değin Caen’da, 1862’de de Paris’te öğretmen oldu. 1871’de edebiyat doktoru sanını aldı. 1864’ten başlayarak felsefe dersleri verdiği Ecole Normale’deki görevini 1875’te bırakarak Paris Akademisi müfettişi oldu. 1879’da halk eğitimi genel müfettişliğine getirilen Lachelier, 1900’de emekli olana değin bu görevde kaldı. 1896’da Ahlak ve Siyaset Bilimleri Akademisi’ ne üye seçildi.

Lachelier Ecole Normale’deki öğretmeni Ravaisson’un öncülük ettiği Fransız Yeni-Tinselciliği’nin temsilcilerindendir. Kuşkuculuk’un, ve Seçmecilik’in yetersiz bulduğu yönlerini eleştirir. Ona göre bilginin nesnelliği ustan kaynaklanır. Tümevarım ise, olguları yöneten yasaların bilgisine ulaştıracak bir yöntemdir. Doğa felsefesini, bu yöntem üzerine kuran Lachelier’ ye göre doğa yasalarının iki ilkesi vardır. Biri, olguların diziler oluşturduğu, öteki dizilerin dizgeleri ortaya çıkardığıdır. Birinci ilkede, önce gelen olgu, bir sonrakinin etkin nedenidir. Bunların oluşturduğu “bütün” ise, Kant’ın da belirttiği gibi, olguların ya da dizilerin ereksel nedenidir, bu da tümevarımın temelidir.

Lachelier’ye göre her olgunun nedeni, genel yasalar içindedir. Böylece her nesne bir birliği belirleyip sınırladığmca var olur. Lachelier, metafizik özgürlük konusunda Leibniz’den etkilenmiştir. Kant’ın nedensellik ile ilgili görüşlerinin Fransa’da tanınmasını sağlamıştır.

•    YAPITLAR (başlıca): Du fondement de l’induction, 1871, (Tümevarımın Temeli Hakkında, 1949); Oeuvres de Jules Lachelier, (ö.s.), 2 cilt, 1933, (“Jules Lachelier’nin Yapıtları”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi