Tarihi Şahsiyetler

Juan Lechín Oquendo Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

LECHIN OQUENDO, Juan (1915 – 27 Ağustos 2001)

Bolivyalı siyaset adamı ve sendikacı. 1943’ten sonra Bolivya’nın siyasi yaşamında etkili olmuştur.

Gençlik yıllarına ilişkin yeterli bilgi yoktur. Paraguay’la Bolivya arasındaki Chaco Savaşı’na (1932-1935) katıldı. Ardından Patino Madenleri adlı şirketin takımında profesyonel futbolculuk yapmaya başladı, bu nedenle şirketin çalışanları arasında gösterildi. Chaco Savaşı’na katılmış askerlerin 1930 sonlarında kurdukları MNR (Movimiento Nacionalista Revolucionario-Milliyetçi Devrimci Hareket) adlı örgüte katıldı. Avrupa’daki faşist partilerle ideolojik olarak benzerlikler taşıyan bu partinin Radepa adlı gizli askeri bir örgütle ittifak kurarak başkan general Enrique Penaranda’ya karşı düzenlediği ayaklanmanın ön saflarında yer aldı. Penaranda’nın yerine başkan olan albay Gualberto Villaroel’in yoğun baskı ve şiddete dayanan iktidarı sırasında Cativa bölgesi yöneticiliğine getirildi. 1945’te kalay madencilerinin örgütü olan Madenciler Federasyonu’nun sekreterliğine seçildi. Bu görevini, Temmuz 1946’da Villaroel hükümetinin, muhafazakâr ve ilerici kesimlerin ittifakıyla devrilmesine ve Villaroel’in halk tarafından asılmasına değin sürdürdü. Bunu izleyen altı yıl boyunca çeşitli hükümetler zamanında birkaç kez sınır dışı edildi.

MNR 1950 başlarında faşist kanadım tasfiye ederek maden işçileri arasında önemli desteğe sahip olan Troçkist bir partiyle ittifak kurdu. MNR önderlerinden Victor Paz Estenssoro’nun 1951’de sürgündeyken devlet başkanlığına seçilmesi askeri bir cuntanın kurulmasına yol açtı. Lechin ve Hernan Siles Zuazo önderliğinde halkın da silahlandırılmasıyla Nisan 1952’de gerçekleştirilen ayaklanma sonucu iktidardaki askeri hükümet devrildi. Paz Estenssoro devlet başkanı, Siles başkan yardımcısı, Lechin de madenler bakanı oldu. Lechin aynı zamanda yeni kurulan Bolivya İşçi Merkezi’nin başkanlığına seçildi. Paz Estenssoro’nun başkanlığı döneminde ülkenin en büyük üç kalay madeninin devletleştirilmesi ve geniş çaplı bir toprak reformu başta olmak üzere önemli toplumsal reformlar gerçekleştirildi. 1956’da Siles Zuazo başkan, Lechin de başkan yardımcısı oldu. Siles çok yükselmiş olan enflasyonu durdurmak için ABD’den büyük oranda yardım aldı, sosyal harcamaları kısıtladı, işçilerin madenlerin yönetimine katılmalarını engelledi. 1960’ta Paz Estenssoro yeniden başkan oldu. Lechin de 1964’te kendisinin başkan olması konusunda söz alarak başkan yardımcılığını sürdürdü. Bir yandan da İtalya ve Vatikan’da elçilik yaptı. Ancak Paz Estenssoro’nun 1963’te üçüncü kez başkanlığa adaylığını koyacağını açıklaması üzerine MNR’den ayrılarak Ulusal Solun Devrimci Partisi adlı bir parti kurdu.

Kasım 1964’te ordunun Paz Estenssoro’ya karşı düzenlediği darbeyi destekledi. Ancak devlet başkanlığını üstlenen general Rene Barrientos’un örgütlü işçi hareketini bastırma girişimleri nedeniyle onunla anlaşmazlığa düştü. Mayıs 1965’te Madenciler Sendikası Federasyonu’nun dağıtılmasının ardından Lechin de sürgüne gönderildi. 1967’de Şili’den sığınma hakkı aldı.

Lechin 1969’da iktidara gelen general Alfredo Ovando Candia’yı destekledi ve ülkesine geri döndü. Ovando, Madenciler Federasyonu’nun örgütlenmesine izin verdi. Lechin yeniden Madenciler Sendikası’ nın sekreteri ve Bolivya İşçi Merkezi’nin başkanı oldu, ama bir süre sonra onunla da anlaşmazlığa düştü. Ekim 1970’te öğrencilerin, işçilerin ve soldaki siyasi partilerin desteğiyle iktidara gelen Juan Jose Torres’in kurduğu Halk Meclisi’nde sol kanadın önderi oldu. Ağustos 1971’de Torres yönetiminin devrilmesinin ardından yeniden sürgüne gitti. 1982’ye değin kimi zaman ülke içinde, kimi zaman ülke dışında mücadele etmeyi sürdürdü. Birbirini izleyen darbelerin sonucunda Siles Zuazo’nun 1982 seçimlerini kazanarak devlet başkanı olmasının ardından yeniden Bolivya İşçi Merkezi’nin başkanlığını üstlendi. Halen ülkedeki sol muhalefetin küçük bir kanadını temsil etmektedir.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi