Jose Maria Gil Robles Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

GIL ROBLES, Jose Maria (1898-1980)

İspanyol siyaset adamı. 1936 öncesinde Özerk Sağcı İspanyol Konfederasyonumun önderliğini yapmıştır.

27 Kasım 1898’de Salamanca’da doğdu, Madrid’ te öldü. Ortaöğrenimini Katolik Cizvit okullarında tamamladıktan sonra hukuk öğrenimi gördü. Laguana Üniversitesi’nde hukuk politikası profesörlüğü yaptı. Milliyetçi ve Katolik görüşlerini yaymak amacıyla İspanyol Katolik Gençliği adlı örgütün kuruluşuna katıldı. 1931’de cumhuriyetin ilan edilmesinden sonra Kurucu Meclis’e milletvekili seçildi. Aynı dönemde mali ve ticari çıkar çevreleri, kilise ve büyük toprak sahipleri tarafından desteklenen Halk Eylemi adlı bir örgüt kurdu. Önderliğini yaptığı hareketin köylüler ve küçük burjuva aydınlar arasında taban kazanması için yürüttüğü propaganda etkinliği çerçevesinde El Debate (Tartışma) ve El Travajo (İş) adlı gazeteleri yayımladı.

1932’de ilk kongresini yapan ve kısa zamanda yarım milyon üyeye ulaşan Halk Eylemi, 1933’te diğer sağ örgütlerle birleşerek Özerk Sağcı İspanyol Konfederasyonu (CEDA) adını aldı. Gil Robles’un önderliğini yaptığı CEDA, kilisenin iktisadi yaşamda önemli rol oynayarak Katolikler üzerinde etkisini artırmasını amaçlıyor ve Halk Eylemi hareketinin arkasındaki toplumsal kesimler tarafından destekleniyordu.

1933’te yapılan Cortes (İspanyol Meclisi) seçimlerinde önemli oranda oy alan CEDA, Radikal Parti’den A.Lerroux’nun kurduğu merkez- sağ hükümeti dışarıdan destekleme kararı aldı. Gil Robles, CEDA’nın doğrudan katıldığı bir hükümetin kurulmasını sağlamak üzere Ekim 1934’te desteğini çekti. Cumhurbaşkanı N.Alcala Zomora’nm (1877-1949) yeniden görev verdiği Lerroux, kurduğu hükümete CEDA’dan üç bakan aldı. Gil Robles’un 1935’te savaş bakanı olarak görev yaptığı hükümet, cumhuriyetin ilk iki yılında yürürlüğe giren birçok reform yasasını yürürlükten kaldırarak, bölgesel özerklik mücadelesini bastırarak İspanya’da faşist diktatörlüğün kurulması yolunda ilk adımları attı.

1936’da yapılan genel seçimlerde aralarında CEDA’nın da bulunduğu sağ partiler ittifakı, sol partilerin oluşturdukları Halk Cephesi karşısında ağır bir yenilgiye uğradı. CEDA’nm seçim yenilgisi, ülkede faşist bir yönetimin kurulmasını isteyen çevrelerin, Gil Robles’a sağladıkları desteği geri çekerek faşist generalleri ve monarşi yanlılarını temsil eden ‘Falanaj Partisi’ne yönelmelerine neden oldu. İspanya İç Savaşı’mn başlaması üzerine Portekiz’e giden Gil Robles, 1953’e değin orada kaldı. İspanya’ya döndükten sonra Franco yönetimine karşı mücadele eden Hıristiyan Demokrat Parti’nin yöneticilerinden biri oldu ve 1977’ye değin bu görevini sürdürdü.

Gil Robles’un 1930’lardaki siyasi konumunun özeleştirisi niteliğinde olan bir otobiyografi kitabı vardır.

•    YAPITLAR (başlıca): No fue posible la paz, 1968.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi