Jose Antonio Paez Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

PÂEZ, Jose Antonio (1790-1873)

Venezuelalı asker ve devlet adamı. Bağımsızlık hareketine katılmış ve uzun süre devlet başkanlığı yapmıştır.

13    Haziran 1790’da Merida Eyaleti’nde Arica-gua’da doğdu, 7 Mayıs 1873’te New York’ta öldü. Kızılderili kökenli yoksul bir ailenin oğluydu. 1810’da başlayan bağımsızlık hareketine katıldı ve 1814’te İspanyollar’m desteğindeki kralcı güçlerin büyük kentlerde denetimi ele geçirmesinden sonra yarı Kızılderili Ilanerolar’m önderi olarak, kırsal alanlarda direnişin sürdürülmesini sağladı. 1817’de yönetimindeki Ilanerolar’la birlikte Bolivar’ın ordusuna katılarak Orinoco Nehri’nin aşağı havzasının ele geçirilmesinde etkin rol oynadı. 1819’da Bolivar’ın Venezuela’ dan ayrıldığı sırada bölgeyi denetimi altında tutan Pâez, 1821’de Carabobo Savaşı’nda ve Caracas’ın kurtarılmasında Bolivar’la birlikte savaştı.

Ağustos 1821’de Yeni Granada (bugün Kolombiya) ve Venezuela’yı içine alan Büyük Kolombiya Cumhuriyeti’nin başkanı olan Bolivar tarafından, Venezuela’nın ordu komutanlığına getirildi. Bolivar’ m Peru ve Bolivya’da olduğu sırada Venezuela’da kişisel otoritesini sağlamlaştıran Pâez’in, 1826’da geniş çaplı bir özerklik isteğiyle Büyük Kolombiya Cumhuriyeti’nin egemenliğine başkaldırması sonucu, Yeni Granada’nın devlet başkanı yardımcısı olan Santander’le arası açıldı ve iç savaş başladı. Bunun üzerine geri dönen Bolivar, iki tarafı uzlaştırdı ve Pâez’in Büyük Kolombiya Cumhuriyeti içinde kalmayı kabul etmesine karşılık, Venezuela’nın bölgesel özerklik isteğine bir çözüm getirecek yeni bir anayasanın yapılacağına söz verdi. Ancak, ülkede istikrarın sağlanamaması ve Bolivar’a karşı muhalefetin artması sonucu, 1829 sonunda Pâez’in önderliğindeki Venezuela, Büyük Kolombiya Cumhuriyeti’nden ayrıldığını ilan etti. 1830’da kabul edilen ve oy hakkını mülk sahipliliğine göre sınırlandıran, köleliği sürdüren, siyasal suçlar için ağır cezalar öngören yeni anayasa ile Venezuela merkezi bir cumhuriyet oldu. 1831’de başkan seçilen Pâez, iktisadi yaşama egemen olan büyük toprak sahipleri, tüccar ve işadamlarının desteğini alarak ve ordu üzerindeki etkinliğini sürdürerek, 1831-1835 ve 1839-1843 arasında devlet başkanlığı yaptı ve 1846’ya değin ülkenin siyasal yaşamında en etkili kişi oldu. Bu dönemde kilisenin ayrıcalıkları kaldırıldı, ülkenin yeniden inşasına başlanarak yeni okullar ve yollar açıldı. Kahve ve kakao ihracatı artırılıp, hükümet harcamaları düzene konularak dış borçlar ödendi.

1840’larda Venezuela’mn ihraç ürünlerine dış talebin azalması sonucu ortaya çıkan iktisadi sorunlar, oy hakkının genişletilmesini, köleliğin kaldırılmasını savunan, federal bir siyasal yapıdan yana olan liberal muhalefetin güçlenmesine neden oldu. Pâez, devlet başkanlığı seçimlerinde desteklediği Monagas’ m, 1846’da Liberaller’den oluşan bir hükümet kurması üzerine kendisinden yana olan Muhafazakârlar’la birlikte ayaklandı. Ancak, liberal güçler tarafından yenilgiye uğratılarak sürgüne gönderildi. İç savaş sırasında ülkesine geri dönerek 1861’de Muhafazakârlar tarafından devlet başkanlığına getirildiyse de 1863’te Liberaller’in yönetimi yeniden ele geçirmesi üzerine Venezuela’yı terketti. Geri kalan yaşamını Buenos Aires ve New York’ta geçiren Pâez, 1867-1869 arasında yaşamöyküsünü yazdı.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi