Jorge Rafael Videla Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

VIDELA, Jorge Rafael (1925)

Arjantinli asker ve devlet adamı. 1976’daki askeri darbeye önderlik etmiş, 1981’e değin devlet başkanlığı yapmıştır.

2 Ağustos 1925’te Corrientes Eyaleti’nde Mercedes’te doğdu. Babası orduda albaydı. 1944’te askeri okulu bitirerek orduya katıldı. 1954’te kurmay subay olan Videla, 1962’de genelkurmaya girene dek, ABD’ de Arjantin elçiliği askeri ateşeliğinde görev yaptı ve bazı diplomatik görevlerde bulundu. 1973’te tuğgeneral rütbesiyle genelkurmay başkanı oldu. Ağustos 1975’te yüksek rütbeli subayların onun lehine ağırlıklarını koymaları sonucu devlet başkanı Isabel Peron tarafından ordu başkomutanlığına atandı.

Videla göreve başladığında ülkedeki farklı siyasal gruplar arasındaki çatışmalara ek olarak Peronist hareket içindeki görüş ayrılıkları da ileri boyutlara ulaşmış, Isabel Peron iç savaşın eşiğine gelmiş olan Arjantin’de denetimi sağlayamaz olmuştu. Önce ordu içinde Peronizm’e yakınlığıyla bilinen subayları tasfiye etmeye başlayan Videla, hemen ardından ülkedeki sol örgütlere yönelik bir bastırma harekâtına girişti. Aralık 1975’te hükümete bir muhtıra verdi; 24 Mart 1976’da da Videla’mn başkanlığında üç kişilik bir askeri cunta Isabel Peron’u devirerek iktidarı ele geçirdi ve Videla devlet başkanı oldu.

Cunta, sıkıyönetim ilan ederek Kongre, Yüksek Mahkeme, eyalet hükümetleri gibi tüm anayasal kurumlan ortadan kaldırdı, sendikaları ve siyasal partileri de yasakladı. Yasama konularında danışılmak üzere dokuz yüksek rütbeli askerden oluşan bir komisyon kuruldu. Yönetime muhaliflere, özellikle de Peronist hareketin sol kanadını oluşturan Montene-roslar’a karşı şiddetli bir sindirme kampanyası başlatıldı.

Videla enflasyon oranı % 600’lere varan ve dünyanın en fazla dış borcu bulunan ülkelerinden biri olan Arjantin’de iktisadi sorunları IMF’nin (Uluslararası Para Fonu) önerileri doğrultusunda parasalcı (monetarist) iktisat politikası uygulayarak çözmeye çalıştı. Ücretler donduruldu, kamu harcamaları kısıldı, devlet işletmelerinin bir bölümü özel sektöre devredildi, yabancı sermayeye ayrıcalıklar tanındı. İzlenen bu politika karşılığında Arjantin IMF ve yabancı bankalardan önemli miktarda borç aldı.

1977’ye gelindiğinde güvenlik güçlerince gözaltına alındıktan sonra bir daha kendilerinden haber alınamayan ve çoğunun yargılanmadan çeşitli işkence yöntemleriyle öldürüldüğüne ilişkin güçlü kanıtlar bulunan Arjantinliler’in sayısının 10.000’leri aşması dünya kamuoyunda önemli bir tepkinin oluşmasına yol açtı. Videla Ağustos 1978’de ordudaki görevini bıraktı, Mart 1981’de de devlet başkanlığını general Roberto Viola’ya devretti. Viola’mn ve onun yerine geçen Leopoldo Galtieri’nin dönemlerinde iç politikadaki sertlik sürdürüldü. Ancak 1982’de Falkland Savaşı’nda Arjantin’in İngiltere karşısında yenilgisi askeri cuntanın devrilmesinde önemli bir etken oldu. Ekim 1983’te yapılan seçimlerde oyların % alan Radikal Parti’nin (Union Civica Radical) adayı Raul Alfonsin devlet başkanı oldu. Alfonsin’in insan haklarına aykırı davranıldığı gerekçesiyle cunta yöneticileri için soruşturma başlatmasından sonra Ağustos 1984’te evinde göz hapsine alman Videla, Ekim 1984’te cezaevine konuldu. 22 Nisan 1985’te Videla, Viola ve Galtieri’ye ek olarak 6 cunta üyesi için açılan davaya başlandı. Aynı yıl ömür boyu hapis cezasına mahkûm edildiyse de 1990’da Carlos Menem tarafından çıkarılan afla serbest bırakıldı. 1998’de, iktidarı sırasında gözaltında kaybolanlar nedeniyle suçlu bulundu ve 28 gün hapiste kaldıktan sonra sağlık gerekçeleriyle cezası ev hapsine çevrildi.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi