Jokiçi Takamine Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

TAKAMİNE, Jokiçi (1854-1922)

Japon, kimyacı ve sanayici. İçsalgı bezlerinden ilk kez bir hormonu ayırmayı başarmıştır.

3 Kasım 1854’te Takaoka’da doğdu, 22 Temmuz 1922’de ABD’nin New York kentinde öldü. 1879’da Tokyo imparatorluk Universitesi’nden kimya mühendisliği diplomasını alıp Glasgow Üniversitesi’nde iki yıl lisansüstü öğrenim yaptıktan sonra, Japonya’ya dönüşünde devlet görevlisi olarak Tarım ve Ticaret Dairesi’nde çalışmaya başladı; bir süre sonra da aynı kuruluşta Kimya Bölümü’nün ve Patent Bürosu’nun başına getirildi. O yıllarda tarım kimyasına yönelen Takamine, 1887’de devlet hizmetinden ayrılarak, fosfatlı gübre üreten bir fabrika kurdu ve ülkesinde kimyasal gübre sanayiinin öncüsü oldu. 1890’da ABD’ye yerleşip, New Jersey Eyaleti’nin Clifton kentindeki özel laboratuvarında, nişastanın hidrolizine yardımcı olan diyastaz enzimini pirinçte yaşayan bir mantardan elde etmek üzere bir yöntem geliştirdi ve biracılıkta kullanılan bu enzimin “Takadiyastaz” ticari adıyla üretimine geçti. Ölünceye değin ABD’de yaşamasına karşın ülkesiyle bağlarını koparmayan Takamine, Japon hükümetinin danışmanı olarak, ülkesinde azotlu ve fosfatlı gübreler, alüminyum ve bakalit üretimine yön vermiştir.

Takamine’nin sanayi kimyasındaki başarılarının yanı sıra bilime en büyük katkısı, 1901 ’de, Clifton’daki özel laboratuvarında, böbreküstü bezlerinden alınmış bir özütten “adrenalin” hormonunu ayırmasıdır. Kimyasal adı “epinefrin” olan bu madde, hormon kavramının henüz bilinmediği bir dönemde, doğal kaynaklardan ayrılarak katışıksız olarak elde edilmiş ilk hormondu. Birkaç yıl sonra Bayliss ve Starling, içsalgı bezlerince salgılanan ve çeşitli organların çalışmasında uyarıcı görevini üstlenen bu tür kimyasal maddelere “hormon” adım verdiler; ardından biyo-kimyacılar, pek çok hormonu önce vücut salgılarından ayırıp kimyasal yapısını belirlemeyi, daha sonra da sentez yoluyla elde etmeyi başardılar.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi