Sosyoloji
John Reynold Williams – Heidegger’in Din Felsefesi
John Reynold Williams
– Heidegger’in Din Felsefesi
– Heidegger’in Din Felsefesi
Felsefeci bir düşünür olarak Tanrı, Tanrı / insan
gibi ilişkileri ele alabilecek yeterliliğe sahip olamaz, bu nedenle Heidegger
için bir din felsefecisi atfı söz konusu olamaz.
gibi ilişkileri ele alabilecek yeterliliğe sahip olamaz, bu nedenle Heidegger
için bir din felsefecisi atfı söz konusu olamaz.
Teoloji, varlıkla varlık olması bakımından ilgilenen
felsefeden mutlak surette farklılık göstermiş olur.
felsefeden mutlak surette farklılık göstermiş olur.
Teoloji objesi olan insan bir varoluş tarzı, örneği
değildir. O bir yaşam tarzıdır, mutlaktır. Muğlak olmadığı için felsefenin çok
ötesindedir.
değildir. O bir yaşam tarzıdır, mutlaktır. Muğlak olmadığı için felsefenin çok
ötesindedir.
Heidegger, teologların havari Paul’a ait bu tür
felsefenin inanan için boş laf olduğu şeklindeki sözleri ciddiye almaları
gerektiğini düşünür. Felsefe teolojinin yerine geçemez.
felsefenin inanan için boş laf olduğu şeklindeki sözleri ciddiye almaları
gerektiğini düşünür. Felsefe teolojinin yerine geçemez.
Ölümü beklemek, kişinin otantik varoluş imkânıdır.
Dasein’ın otantikliğinde kendini ortaya koyması;
çağıran vicdan / vicdanın çağrısı
çağıran vicdan / vicdanın çağrısı
Heidegger bu şekilde vicdana başvurmayı bir bilince
sahip olmayı isteme ya da kararlılık diye niteler.
sahip olmayı isteme ya da kararlılık diye niteler.
Fanilik, Dasein’ın tarihselliğinin temelidir.
Heidegger için ölüm; insanın nihai sınırlanmasıdır.
Dil bizi ölüme götürür.
İnsanın, sonlu şeklimde de olsa varlıkla ilgili
bilgisi, kendi inisiyatifinden kaynaklanmaz bilakis ona varlık tarafından
verilmiştir. İnsan varlığı bilebilen bir varlık olarak tanımlanmaktadır. Bu
durumda insanın varlıkla ilgili bilgisinin kaynağı olarak hakiki varlığın
insanın varlığının kaynağı olduğunu söyleyebiliriz.
bilgisi, kendi inisiyatifinden kaynaklanmaz bilakis ona varlık tarafından
verilmiştir. İnsan varlığı bilebilen bir varlık olarak tanımlanmaktadır. Bu
durumda insanın varlıkla ilgili bilgisinin kaynağı olarak hakiki varlığın
insanın varlığının kaynağı olduğunu söyleyebiliriz.
Varlığın metafizik açıdan ihmal edilmesinin
mantıksal sonucu olarak teknoloji insanları büyülemiştir.
mantıksal sonucu olarak teknoloji insanları büyülemiştir.
Kutsal, bütünüyle yaratıcı ve bütünüyle canlı
anlamında doğa –doğa kutsal olandır- doğanın tanrısı-dır kutsal- doğanın
özüdür.
anlamında doğa –doğa kutsal olandır- doğanın tanrısı-dır kutsal- doğanın
özüdür.
Doğa varlığın adıdır. Çünkü varlıktan öncedir.
Varlıklar Var’lıklarını doğaya borçludurlar.
Varlıklar Var’lıklarını doğaya borçludurlar.
İnsanın kendi varlığının kendisine vermiş olduğu
hediyeye karşı göstereceği uygun tepki teşekkürdür.
hediyeye karşı göstereceği uygun tepki teşekkürdür.
Düşünmek ve teşekkür etmek
Denken Danken
Varlık hakkında düşünmek ve dünyada ikamet etmek
aynıdır.
aynıdır.
Olay, Varlık ve Zaman’dan önce olduğu için ve kesin
anlamda onları kontrol ettiği için insanın özünü belirlemek zorundadır.
anlamda onları kontrol ettiği için insanın özünü belirlemek zorundadır.
Zaman ve varlık sadece olay’da verilir olduğu için o
bu niteliğe sahiptir.
bu niteliğe sahiptir.
İşte bu nitelik, varlığı otantik zamanda
bulunabildiği kadarıyla anlayan insanı kendi özüne götürür. Böylece kararlı
insan tam da olaya uygun düşer.
bulunabildiği kadarıyla anlayan insanı kendi özüne götürür. Böylece kararlı
insan tam da olaya uygun düşer.
Olay, Heidegger felsefesinin nihai kavramıdır.
Olay, meydana getirir.
Ölecek olmamız, bizim kendi varlığımızın kaynağı
olmadığımızı tersine varoluşumuz için dışımızdaki bir şeye bağlı olduğumuzu
fark etmemizi sağlar.
olmadığımızı tersine varoluşumuz için dışımızdaki bir şeye bağlı olduğumuzu
fark etmemizi sağlar.
Modern teknolojiyi karakterize eden varlıkların
egemenliği, yeryüzündeki, böyle bir ikamet (yaşam) tarzına büsbütün karşıdır.
egemenliği, yeryüzündeki, böyle bir ikamet (yaşam) tarzına büsbütün karşıdır.
DaSein’ın ölüme – yönelik – varlık’ından ölümü
varoluşunu dünya – içinde – varlık olarak olanaklı kılması
varoluşunu dünya – içinde – varlık olarak olanaklı kılması
Ölümlü olarak insanın varoluşu
Dörtlü / Quadrant
Tanrılar
İnsanlar
Gök-ler / gökyüzü
Yer-ler / yeryüzü
Gök / Tanrılar, Tanrısal olanlar
Yer / İnsanlar, ölümlüler
İlahlar / Tanrının habercileri
Ölümlüler / İnşa etmek / Oturmak / yeryüzünde ölümlü
olmak / Gökyüzünün altında olmak…
olmak / Gökyüzünün altında olmak…
Tanrılar ile ölümlüler arasındaki ilişki / Beklemek
İnsanalar Tanrı’nın haberlerini mesajlarını İnsan’a
iletir. İnsandan önce Şair’e iletir.
iletir. İnsandan önce Şair’e iletir.
Tanrının artık kalmadığı, bulunmadığı bu zamana ait
şiir/şair (Hölderlin).
şiir/şair (Hölderlin).
Şair / Tanrıları işaret eden imtiyazlı ölümlü…
Şair / Kutsalı arar, adlandırır
Yer’de Tanrıların yokluğu söz konusu (Tanrının
izleri kalmıştır)
izleri kalmıştır)
Düşünmek şükretmektir.
Varoluş
Tanrının huzurunda durmak
Varoluş özü ile şiirseldir.
Şeyleri açığa çıkarma inşa etmektir.
İnşa etmenin özü bu şeylerin özelliğine uymasına
dayanır.
dayanır.
Heidegger’in insan kavramı tanım olarak açıktır.
Varlığa ve belki de aynı zamanda Tanrıya,
Varlığa ve belki de aynı zamanda Tanrıya,
Onun hâkim Tanrılarından biri modern zamanlarda
kutsalın anlamının kaybolmasıdır ki bu, hem felsefe hem de din için bir
kayıptır.
kutsalın anlamının kaybolmasıdır ki bu, hem felsefe hem de din için bir
kayıptır.
Hölderlin, dünyanın bu kutsalı yitirişini kabul eden
ilk kişilerden biridir.
ilk kişilerden biridir.
Hölderlin’e göre bu çağ geçmişin göçüp gitmiş
Tanrıları ile geleceğin Tanrısı arasında bulunmaktadır.
Tanrıları ile geleceğin Tanrısı arasında bulunmaktadır.
Bu muhtaç bir zamandır, fakat geleceğin Tanrısının
gelmesi kesin olduğu için umutsuzluğa kapılmamalıdır.
gelmesi kesin olduğu için umutsuzluğa kapılmamalıdır.
Şairin görevi bu gerçeği insanlara hatırlatmaktır.
Böylelikle onlar makineleşen çağın birer dişlisi
olup yokolmasınlar.
olup yokolmasınlar.
Heidegger için Varlığın açıklanması bir bağış olup
insanın ona karşı en uygun tepkisi minnettarlıktır (Teşekkür olarak
düşünmedir).
insanın ona karşı en uygun tepkisi minnettarlıktır (Teşekkür olarak
düşünmedir).
Olay onun nihai kavramıdır.
Bunun Tanrı olarak yorumlanıp yorumlanmayacağı
Heidegger’in ele almadığı bir sorudur.
Heidegger’in ele almadığı bir sorudur.
Sonuç olarak Heidegger bize kesin olarak sınırlı bir
din felsefesi sağlamıştır.
din felsefesi sağlamıştır.
Türkçeleştiren: Mehmet Türkeri
İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları
2005, İzmir