John Reed Kimdir, Hayatı, Kitapları, Hakkında Bilgi

REED, John Silas (1887-1920)

ABD’li gazeteci ve siyaset adamı. Ekim Devrimi’ni anlatan kitabıyla tanınmıştır.

22 Ekim 1887’te Oregon Eyaleti’ndeki Portland’da doğdu, 19 Ekim 1920’de Moskova’da öldü. Varlıklı bir aileden geliyordu. 1910’da Harvard Üniversitesi’nde eğitimini tamamladı. 1913’te sosyalist eğilimli The Masses (Kitleler) gazetesinde yazmaya başladı. 1914’te Metropolitan dergisi tarafından diktatörlüğe karşı yürütülen devrimci mücadeleyi izlemek üzere Meksika’ya gönderidi. Kalemiyle Pancho Villa’nın mücadelesine destek oldu ve onun tarafından tugay komutanı unvanıyla onurlandırıldı, izlenimleri Insurgent Mexico (“Başkaldıran Meksika”) adı altında yayımlandı.

ABD’de grevleri desteklediği ve işçilerin örgütlenmelerine yardımcı olduğu gerekçesiyle sık sık tutuklanan Reed, kısa zamanda devrimci bir önder olarak tanındı. I.Dünya Savaşı sırasında gene Metropolitan dergisi tarafından savaş muhabiri olarak görevlendirildi. Almanya, Rusya, Sırbistan, Romanya ve Bulgaristan cephelerinde bulundu. The War in Eastern Europe (“Doğu Avrupa’da Savaş”) adlı kitabı bu izlenimlerinin ürünüdür.

Rusya’da bulunduğu sırada 1917 Ekim Devrimi gerçekleşti. Bolşevikler’in iktidar mücadelesini yakından izleme olanağı buldu, bu süreç içinde Lenin’in dostluğunu kazandı. Devrimin ilk günlerinde Petrog-rad’da (bugün Leningrad) tanık olduğu olayları çok canlı bir anlatımla gözler önüne serdiği Ten Days that Shook the World (Dünyayı Sarsan On Gün) adlı kitabı birçok dile çevrildi.

1918’de ABD’ye dönen Reed’e Sovyet başkonsolosluğu görevi verildiyse de bu statü ABD tarafından benimsenmedi. Aynı yıl Amerikan Sosyalist Partisi’ne katılarak sol kanatta yer aldı. Nisan 1919’da yayımlanmaya başlanan New York Communist’in yayın yönetmeni oldu. Ulusal Sosyalist Konvansiyonu’ndan çıkarılmasının ardından Eylül 1919’da Komünist İşçi Partisi’nin kurucuları arasında yer aldı ve partinin genel sekreterliğine seçildi. Halkı ayaklanmaya kışkırttığı gerekçesiyle birçok kez tutuklandı. Voice of Lahor (Emeğin Sesi) gazetesindeki yazıları yüzünden vatana ihanetle suçlanarak hakkında kovuşturma açılınca sahte pasaportla SSCB’ye gitti. III.Enternasyonal’in (Komintern) Temmuz 1920’deki II. Kongre’sinde yürütme kurulu üyeliğine seçildi. Yeniden ABD’ye dönmek için girişimde bulunduysa da yakalandığı tifüsten kurtarılamayarak Moskova’da öldü. Kremlin’de devrim kahramanlarının yanma gömüldü. Ölümünden hemen sonra ABD’nin pek çok kentinde ilerici yazarlar, sanatçılar ve aydınlar John Reed kulüpleri ve dernekleri kurdular. Yaşamı ABD’li sinemacı Warren Beatty (1937) tarafından sinemaya uyarlandı. Çekimi dört yılda tamamlanan Reds (“Kızıllar”) filmi 1982’de üç dalda Oscar ödülü kazandı.

• YAPITLAR (başlıca): însurgent Mexico, 1914, (“Başkaldıran Meksika”); The W ar in Eastern Europe, 1916, (“Doğu Avrupa’da Savaş”); Ten Days that Shook the World’, 1919, (Dünyayı Sarsan On Gün, 1967); I Saw the New Vorld Born, (ö.s.), 1976, (“Yeni Dünyanın Doğuşunu Gördüm”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi