John Lubbock Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

LUBBOCK, John (1834-1913)

İngiliz arkeolog, doğa bilimci, banker ve siyaset adamı. Özellikle antropoloji alanında yaptığı çalışmalarla tanınmıştır.

30 Nisan 1834’te Londra’da doğdu, 28 Mayıs 1913’te Kent Kontluğu’nda Kingsgate Castle’da öldü. Önemli bir bankacı ve astronom olan J.W. Lubbock’ un (1803-1865) oğluydu. On dört yaşında babasının bankasında çalışmaya başladı. 1865’te Avebury Baronu unvanını aldı. 1870’te Liberaller’in desteğiyle Maidstone’dan parlamentoya seçildi. 1872-1880 arasında Londra Üniversitesi’nde rektör yardımcılığı yaptı. 1880’de yeniden parlamentoya seçildi. Bu görevini 1900’de Lordlar Kamarası’na girene değin sürdürdü. Banka Tatilleri Yasası, Tahvil Yasası ve Tarihi Anıtları Koruma Yasası gibi bir dizi önemli yasanın kabul edilmesini sağladı.

Siyaset adamlığının ve bankerliğin yanı sıra arkeoloji ve antropoloji alanlarında yaptığı çalışmalarla da tanındı. Avrupa müzelerindeki tarihöncesi bulguları inceleyerek 1865’te yayımladığı Prehistoric Times (“Tarihöncesi Çağları”) adlı yapıtında DanimarkalI arkeologların önerdiği insanın evrimini Taş, Bronz ve Demir çağları olarak birbiri ardı sıra gelen teknolojik evrelere ayırarak açıklayan görüşü benimsedi. Bu ayırıma, Taş Çağı’nı ikiye ayırarak, Eski Taş Çağı (Paleolitik) ve Yeni Taş Çağı (Neolitik) kavramlarını ekledi. Ölümüne değin çeşitli eklemelerle yedi kez basılan yapıtı, arkeolojinin bilimsel temele oturtulduğu ve evrimci kuramların gelişmeye başladığı 19.yy’da bu ayırımın İngiltere’de benimsenmesini sağladı.

1866’da Avusturya’da 1846’dan beri kazılan ve Avrupa’nın Geç Bronz Çağı’ndan Demir Çağı’na geçiş evresine ait çok önemli bir yerleşme olan Hallstadt’da bir grup arkeologla birlikte o da kazılar yaptı, mezarlar ortaya çıkardı. 1870’te yayımlanan The Origin of Civilization and the Primitive Condi-tion of Man (“Uygarlığın Kökeni ve İnsanın İlkel Durumu”) adlı kitabında tarihöncesi insanlara ait arkeolojik kanıtları ve Avrupalılar’m ilkel atalarının örnekleri saydığı yerli topluluklarına ilişkin antropolojik bilgileri bir araya getirerek evrimci görüşünü geliştirdi. Döneminin ünlü antropologlarından E.B.Tylor ve A.Lang’e karşı çıktı, ilkel topluluklarda dinin varlığını yadsıdı.

Doğa bilimleriyle de ilgili çalışmalar yapan Lubbock böceklerin kökeni ve başkalaşmasını, karıncaları, arıları ve yabanarılarını, yabani çiçekleri inceleyen yapıtlar verdi. On the Sense, Instincts and Intelligence of Animals (“Hayvanların Duyuları, İçgüdüleri ve Zekâları Üzerine”) adlı kitabı onu, hayvan davranışlarının incelenmesi alanında öncüler arasına sokmuştur.

•    YAPITLAR (başlıca): Prehistoric Times, 1865, (“Tarih öncesi Çağları”); The Origin of Civilization and the Primitive Condition of Man, 1870, (“Uygarlığın Kökeni ve İnsanın İlkel Durumu”); The Origin and Metamorpho-ses of Insects, 1873, (“Böceklerin Kökeni ve Başkalaşımı”); British Wild Flowers, 1875, (“İngiltere’deki Yabani Çiçekler”); Ants, Bees and Wasps, 1882, (“Karıncalar, Arılar ve Yabanarılar ”); On the Senses, Instincts and Intelligence of Animals, 1888, (“Hayvanların Duyulan, İçgüdüleri ve Zekâları Üzerine”); Marriage, Totemism and Religion, 1911, (“Evlilik, Totemizm ve Din”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi