John Kenneth Galbraith Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

GALBRAITH, John Kenneth (1908)

Kanada asıllı ABD’li iktisatçı. ABD’ de iktisadi ve toplumsal sistemi eleştirmiş, sınai toplumların ancak yeni yöntemlerle çözümlenebileceğini göstermeye çalışmıştır.

15 Ekim 1908’de Kanada’da Ontario’da doğdu. Üniversite lisans öğrenimini Toronto Üniversitesi’n-de tarım dalında, doktorasını California Üniversitesinde tarım iktisadı üzerine yaptı. 1934’ten sonra Harvard ve Princeton üniversitelerinde öğretim üyeliği yaptı ve ABD vatandaşlığına geçti. II. Dünya Savaşı sırasında Fiyat Denetim Bürosu’nda görev aldı. 1943-1948 arasında Fortune dergisinin yayın yönetmenliğini yaptı. 1949’da Harvard Üniversitesi’ne iktisat profesörü olarak döndü. 1961-1963 arasında Hindistan elçiliği, 1967-1969 arasında Demokratik Eylemden Yana Amerikalılar örgütünün başkanlığını yaptı. 1972’de Amerikan İktisat Derneği başkanlığına seçildi. 1975’te Harvard Üniversitesi’nden emekliye ayrıldı.

Yapıtlarının genellikle kolay anlaşılabilir olması kendisine geniş bir okur kitlesi kazandırmıştır. Çözümsel çıkış noktası Neo-Klasik iktisat kuramından farklıdır. Piyasadan değil, planlamadan; küçük firmadan değil, dev şirketten; tüketici egemenliğinden değil, “üretici” egemenliğinden; ürün hacminden değil, ürün bileşiminden yola çıkar.

1952’de yayımladığı American Capitalism (“Amerikan Kapitalizmi”), “Galbraith üçlemesi”nin ilkidir. Bu yapıtına göre, geleneksel rekabetçi modeller çağdaş sanayi toplumunu açıklayamaz. Tekelci konumu, firmaya, arz ve talep kaynaklarını denetleme ve “sömürme” olanağı verir. İşçi sendikaları ve tüketici kooperatifleri tekelci firmayı, tekel kazancını bölüşmeye zorlayacak kadar güçlendiklerinde “dengeleyici güç”e sahip olurlar. Galbraith sisteminde, dengeleyici güç, bir anlamda “gizli el”in yerini almıştır.