John Ferguson McLennan Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

McLENNAN, John Ferguson (1827-1881) İskoç, etnolog. Anaerkil aile tipinin evrensel olarak ataerkil aileden önce geldiğini savunmuştur.

14 Ekim 1827’de Inverness’te doğdu, 16 Haziran 1881’de Kent’te Hayes Common’da öldü. Aberdeen King’s College’da ardından Cambridge Üniversitesi’ ne bağlı Trinity College’da okudu. Londra’da iki yıl gazetecilik yaptıktan sonra 1857’de Edinburgh’a gidip avukatlık yapmaya başladı. 1871’den sonra bir süre İskoç parlamentosu için teknik ressamlık yaptı.

1857’de Encyclopedia Brittanica’nm sekizinci baskısı için hazırladığı “hukuk” maddesiyle ilgili araştırmaları sırasında İsparta ve Roma evlilik biçimlerine karşı ilgi duymaya başladı. Bu uygarlıklarda görülen göstermelik kız kaçırma törenlerinin daha eski evlilik biçimlerinin simgesel bir devamı niteliğinde olduğu sonucuna vararak, bu yönde araştırmalarını derinleştirdi. 1865’te yayımladığı Primitive Marriage: An Inquiry into the Origin of the Form of Capture in Marriage Ceremonies (“İlkel Evlilik: Evlilik Törenlerinde Kız Kaçırma Biçiminin Kökeni Üzerine Bir Araştırma”) adlı ilk kitabında bu konudaki görüşlerini ortaya koydu. McLennan akrabalık ilişkileri konusundaki çalışmaları sonucu, geleneksel kabile-içi evliliğin (endogamy) kız çocukların öldürülmesi nedeniyle ortaya çıkan kadın kıtlığından dolayı azalarak yerini kız kaçırma biçiminde gerçekleştirilen kabile-dışı evliliğe (exogamy) bıraktığını ileri sürdü. Çok kocalılıkta baba sıfatının belirsiz olması nedeniyle de rasgele cinsel ilişkiden soyun kadın tarafından belirlendiği aile tipine geçildiğini savundu. Böylece J.Bac-hofen’dan ve L.H.Morgan’dan habersiz olarak anaerkil ailenin evrensel olarak ataerkil aileden önce geldiğini ortaya attı. Henry James Sumner Maine’in toplum ve devletin ilkel ataerkil ailenin evrimiyle oluştuğu biçimindeki tezine karşı çıkarak genel bir kabul gören bu görüşün sarsılmasında önemli bir rol oynadı. Morgan’ın soyun evrimi konusundaki görüşlerine yönelttiği eleştirilerde akrabalık terimlerinin sosyolojik bir öneme sahip olduğu görüşüne karşı çıktı.

McLennan çoğu kanıtlanamayan ilginç savlarıyla ilkel topluma ilişkin araştırmaların hızlanmasında itici bir rol oynamıştır.

•    YAPITLAR (başlıca): Primitive Marriage: An lnquiry into the Origin of the Form of Capture in Marriage Ceremonies, 1865, (“İlkel Evlilik: Evlilik Törenlerinde Kız Kaçırma Biçiminin Kökeni Üzerine Bir Araştırma”); Patriarchal Theory, (ö.s.), 1885, (“Ataerkil Kuram”). Studies in Ancient History, (ö.s.), 1896, (“Antik Tarih İncelemeleri”);

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi