Tarihi Şahsiyetler

John D. Rockefeller Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

ROCKEFELLER, John Davison (1839-1937) ABD’li işadamı. Dünyanın en büyük petrol tekeli olan Standard Oil’ un kurucusudur.

8 Temmuz 1839’da New York Eyaleti’nde Richford’ da doğdu, 23 Mayıs 1937’de Florida Eyaleti’nde Ormond’da öldü. Küçük bir çiftliği olan babası aynı zamanda ticaretle uğraşıyordu. Batıya göç öderek 1853’te Ohio Eyaleti’nde Cleveland’e yerleştiler. Burada ortaöğrenimini tamamlayan Rockefeller üç ay kadar bir ticaret kolejine gittikten sonra 16 yaşındayken bir ticarethanede çalışmaya başladı. 1859’da bir İngiliz arkadaşıyla birlikte Clark ve Rockefeller adını verdikleri ilk şirketini kurarak ticarete girdi. İç Savaş (1860-1865) sırasında oldukça iyi para kazandılar. Petrolün gelecekte büyük bir ticari önem kazanacağını sezen Rockefeller, bu alana girmeye karar verdi ve 1863’te Cleveland yakınında ilk petrol rafinerisini kurdu. Kendisine hem mali, hem teknik konularda yardımda bulunacak ortakların katkısıyla kendi örgütleme ve yönetme yeteneklerini birleştirerek öteki rafinerilerle hızlı bir rekabet içine girdi. 1870’te 1 milyon dolar sermayeyleStandardOilCompanyadınıverdiği anonim şirketi kurdu. Ertesi yıl % 40 kâr payı dağıttığında ABD’deki rafinerilerin 1/10’unu denetliyordu. Bir yandan demiryolu şirketleriyle anlaşarak petrolü düşük fiyatla taşıtma olanağı sağlarken, diğer yandan da başta petrol boru hattı olmak üzere yeni taşıma yöntemleri kullanmaya başladı. Küçük şirketlerin yok olmalarıyla sonuçlanan 1873 iktisadi bunalımını aştıktan sonra büyük bir hızla tekelleşme yolunda ilerledi. 1879’da sahip olduğu tanker filosu, gemiler, doklar, varil yapım atölyeleri, depolar ve petrol boru hattı ağıyla Amerikan petrolünün % 90’ını tasfiye ediyordu. 1882’de bu alandaki 39 şirketi Standard Oil Tröstü adıyla birleştirdi. Bağlı şirketlerdeki hissedarların oy haklarını bir mütevelli heyetine bırakarak karşılığında tröst sertifikası aldıkları, böylece tüm şirketler için tek bir merkezden üretim, fiyat, pazarlama konularında karar verilebildiği ABD’nin bu ilk büyük tröstü, aynı zamanda dünyanın da en büyük ve en zengin kuruluşuydu.