Kimdir

John Berger kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

John Berger kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1926) İngiliz sanat eleştirmeni, belgesel ki­taplar yazarı, romancı. Yerleşik sanat kuramlarına eleştirel yaklaşımıyla 20. yy’ın önemli eleştirmenlerinden biri olmuştur. Londra’da doğdu. Central School of Art ve Chelsea School of Art’ta okudu. Ressam ve resim öğretmeni olarak hayata atıldı. Önceleri Tribüne dergisine, sonraları çeşitli yayın organlarına sanat eleştirileri yazmaya başladı. New Statesman dergisi­nin sanat eleştirmeni oldu. Observer, Sunday Times, Daily Worker, Labour Montbly, Marxism Today’de Avrupa ve Amerika’nın daha yüzlerce dergi ve gazetesinde yazdı. Son dönemlerde New Society dergisinin sürekli yazarları arasındadır. John Berger G adlı romanıyla 1972 Booker Ödülü’nü, jonah Who Will Be 25 in the Year 2000 (“2000 Yılında 25 Yaşında Olacak Olan Jonah”) adlı film için yazdığı senaryoyla da Uluslararası Eleştirmenler Ödülü’nü kazanmıştır.

John Berger New Statesman dergisinde yayımla­dığı yazılarda ağırlıklı olarak sanat yapıtlarının, özel­likle de resim sanatının çağdaş toplumlarda algılanma biçimi üzerinde durdu. Kapitalist toplum koşulların­da ister istemez bir meta haline gelen bu ürünlerin alıcıya ulaşması sürecinde ortaya çıkan karmaşık ilişkileri inceleyerek yerleşik sanat tarihi kuramlarını sarsıcı görüşler geliştirdi. 1965 yılında yayımladığı Success and Failure of Picasso (“Picasso: Başarısı ve Başarısızlığı”) adlı incelemesinde söz konusu genel yaklaşımından hareketle, Picasso’nun sanatının sosyo-ekonomik temellerini irdeleyerek, ünlü sanatçı­nın kapitalist toplum koşullarından nasıl etkilendiğini, sistemin etkisinin resimlerine nasıl yansıdığını ortaya koydu. Berger’e göre köklü bir resim geleneği olan İspanya’nın ortaya çıkardığı bu büyük yetenek, zamanla 20. yy’ın sanatını belirleyen koşulların etki­siyle sistemin çarklarından biri haline gelmişti.

Berger benzeri bir çalışmayı Art and Revolution (Sanat ve Devrim) adlı kitabında gerçekleştirdi. Sov­yet heykeltraşı Ernst Neizvestny’nin yaşamı ve yapıtla­rını ele alan bu inceleme, aynı zamanda SSCB’de sanatçının yeri ve rolü üzerinde ayrıntılı çözümleme­ler de içeriyordu. Kitap, resmi sanat kuramlarının denetiminden uzak çalışmayı seçen bir sanatçının sanatını resmi yönlendirmelerden uzak ve bağımsız tutma savaşımını bu ülkede sanatın gelişimi, görsel sanatların durumu, işlevi, devrimci sanat gibi konu­larla iç içe aktarıyordu.

Eleştiri dalındaki etkinliklerinin yanı sıra John Berger fotoğrafçı Jean Mohr’la birlikte, fotoğraf ve yazının bir arada, bilimsel ve sanatsal yaklaşımların ıç içe kullanıldığı, adına “belgesel anlatı” denebilecek türde kitaplar da yazdı. Bunlar arasında bir kasaba doktorunun yaşam ve savaşımını yansıtan A Fortunate Man (“Talihli Bir Adam”) ile Avrupa’daki yabancı işçilerin durumunu yansıtan A Seventh Man’i (Yedinci Adam) sayabiliriz. Berger’ın ilgi duyduğu bir başka alan da köylülerin yaşamı ve köylülüğün yok olması olgusudur. The Pig Earth köylü öyküle­rinden oluşan bir yapıttır.

Çok yönlü kişiliğini yazdığı roman, öykü, film senaryoları ile de pekiştiren John Berger, çevirilen kitaplarıyla Türkiye’de de büyük bir ilgi gördü. 1980 yılında yayımladığı About Looking (“Bakmak Hak­kında”) adlı kitabında Şeker Ahmet Paşa’nın bir resmini uluslararası resim ustaları arasında değerlen­dirdi.

YAPITLAR (başlıca):

Sanat eleştirisi:

Belgesel:

Roman:

Öykü:

Pig Earth, 1979.

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 15. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983