Johan de Witt Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

WITT, Johan de (1625-1672)

Felemenkli devlet adamı. Felemenk Cumhuriyeti’nin Hollanda Eyaleti’ nin genel vekilliğini yaptığı sırada ülkenin iç ve dış politikasında belirleyici rol oynamıştır.

24 Eylül 1625’te Dordrecht’te (bugün Hollanda’ da) doğdu, 20 Ağustos 1672’de La Haye’de öldü. 1641-1644 arasında Leiden Üniversitesi’nde hukuk ve matematik öğrenimi gördü. İki yıl Fransa’da kaldıktan sonra, La Haye’de avukatlık yapmaya başladı. 1650’de Dordrecht genel vekili atandı. 1653’te Birleşik Eyaletler Genel Meclisi tarafından, Hollanda Eyaleti’nin genel vekilliğine seçildi. Hollanda Eyaleti, iktisadi bakımdan tüm diğer eyaletlerden, daha güçlü olduğundan, bu görev aynı zamanda tüm Birleşik Eyaletler’in (Felemenk Cumhuriyeti) genel vekilliği anlamına gelmekteydi.

Witt’in genel vekil seçilmesinden kısa bir süre önce, Orange prensi ve askeri güçlerin komutanı II.Willem Birleşik Eyaletler’in yönetimini ele geçirme girişiminde bulunmuş, ancak hastalanıp ölmesi nedeniyle bu girişim sonuçsuz kalmıştı. Bu olayın ardından Genel Meclis, genellikle Orange prenslerine verilen genel valilik görevini kaldırarak, Hollanda ve Zeeland eyaletlerindeki ticaret burjuvazisine dayanan Cumhuriyetçiler’in, doğudaki soyluların temsilcisi Orange’cılar üzerinde üstünlük kurmasını sağlamıştı. Bu koşullar altında Hollanda Eyaleti’nin genel vekilliğine seçilen Witt, 1654’te, ilk İngiliz-Felemenk Sava-şı’nı sona erdiren Westminster Antlaşması’nın Genel Meclis tarafından kabul edilmesini sağladı. İngiltere’ de de, Kralcılar’a karşı başarı kazanmış olan Cumhuriyetçiler, Birleşik Eyaletler’i Stuartlar’a ve onların Orange’lı kuzenlerine karşı bir siyasal birliğe zorlamaktaydılar. Yapılan barış antlaşması, İngiltere’nin istekleri doğrultusunda, Orange hanedanının siyasal ve askeri yönetimden uzak tutulacağına ilişkin gizli bir vaat de içermekteydi.

Witt, barıştan sonra, II.Willem’in ölümüyle ön-dersiz kalan Orange’cıların denetimindeki kara ordusunu bir yana bırakarak, deniz ticaretini güvenceye almak için güçlü bir donanma oluşturdu. Birleşik Eyaletler’in ve özellikle Hollanda Eyaleti’nin mali durumunu düzeltti ve Doğu Hint Adaları’ndaki ticari egemenliğini sağlamlaştırmaya yönelik önlemler aldı. Bu dönemde Felemenk’in Afrika, Asya ve Amerika’ daki sömürgelerde, özellikle Fransa ve İngiltere’yle olan rekabeti keskinleşmekteydi. İngiltere’de çıkartılan Denizcilik Yasası ile Felemenkli gemicilerin, İngiliz mallarının ticaretini yapması yasaklanmıştı. 1660’ta tahta çıkarak, Cromwell’in cumhuriyetçi yönetimine son veren Il.Charles’ın aynı yönde yeni önlemler alması ve bu ticari rekabetten kaynaklanan sorunları söz konusu ederek bazı istemleri dayatması üzerine 1665’te ikinci İngiliz-Felemenk Savaşı başladı.

Bu arada, II.Willem’in kardeşi ve III.Willem’in (İngiltere kralı olduktan sonra III. William) amcası olan ILCharles’ın da desteğiyle, Orange’cılar da yönetime karşı mücadeleye başlamışlardı. Witt, Orange hanedanının yönetime gelmesinin doğuracağı bir İngiliz-Felemenk işbirliğinden çekinen Fransa ile ittifak kurdu. İngiltere ile yapılan deniz savaşının güçlü bir donanmaya sahip olan Felemenk lehine dönmesi, İngiliz filosunun büyük bir bölümünün Chatham’da imha edilmesi, bir Orange’cı darbe girişiminin ortaya çıkartılarak bastırılması gibi nedenlerle Witt önemli bir üstünlük elde etmişken, Fransa Kralı XIV.Louis’nin Felemenk’e yardım olsun diye gönderdiği kara kuvvetleri, İspanyol Felemenki’ni (bugün Belçika) işgal ederek Veraset Hakkı Savaşı’nı başlattı. Witt’in, geleneksel olarak Orange’lı prensler komuta ettiği için önem vermediği Felemenk ordusunun zayıflığı nedeniyle, Fransız işgali hızla yayıldı. Bu durum, İngiltere açısından da bir tehdit oluşturduğundan, Birleşik Eyaletler’le İngiltere arasında 1667’de Breda Barışı imzalandı. 1668’in başında da, Fransa’yı saldırıdan caydırmak için, İsveç’in de katıldığı Üçlü İttifak oluşturuldu. Ancak 1672’de, aralarında anlaşan İngiltere ve Fransa’nın, Felemenk’in tüm önemli bölgelerini işgal etmeleri ve yoğunlaşan iç huzursuzluk ve ayaklanmalar sonucunda Orange Prensi III.Willem ülkenin yönetimini ele geçirince, Witt genel vekillik görevinden çekilmek zorunda kaldı. Gevangenpoort Cezaevi’ndeki kardeşini ziyareti sırasında, Orange’cı bir grup tarafından kardeşi Nesnel ile birlikte linç edilerek öldürüldü. bağlantı

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi