James Joseph Sylvester Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

SYLVESTER, James Joseph (1814-1897)

Ingiliz, matematikçi. Değişmezler kuramının kurucularından biridir.

3 Eylül 1814’te Londra’da doğdu, 15 Mart 1897’de aynı kentte öldü. Soyadı gerçekte Joseph olan Musevi bir aileden gelmesinin doğurduğu güçlükleri, soyadını değiştirmesine karşın, yaşamının büyük bir bölümü boyunca göğüslemek zorunda kalan Sylves-ter, 15 yaşma değin Londra’da, iki yıl da Liverpool’da öğrenim gördükten sonra 1831’de Cambridge’deki St.John’s College’a girdi. 1833’de yakalandığı ağır bir hastalık yüzünden öğrenimine uzun bir süre ara vermek zorunda kaldığı için ilk kez 1837’de katılabil-diği matematik triposunda, dini inançları yüzünden ikinci ilan edildi. Ertesi yıl, Londra Universitesi’nin (bugün University College) doğa felsefesi kürsüsünde çalışmaya başladı. Bir yıl sonra da Royal Society’ye alındı. Cambridge’den alamadığı lisans ve yüksek lisans derecelerini 1841’de Dublin’deki Trinity College’dan aldı ve yine aynı yıl Virginia Universitesi’nde ders vermek üzere ABD’ye gitti. Bu üniversitedeki koşullara, yalnızca üç ay dayanabilen Sylvester, bu ülkenin başka üniversitelerinde de çalışma olanağı olmadığını görünce 1843’te Londra’ya döndü. Ertesi yıl bir sigorta şirketinde istatistik uzmanı olarak çalışmaya başladı. Böylece uzun bir süre için akademik yaşamdan uzaklaşmış oldu. 1850’de baroya kabul edildi ve çalışmalarını önemli ölçüde etkileyecek olan Arthur Cayley ile dostluk kurdu. 1855’te Woolwich’ teki Kraliyet Askeri Akademisi’nin matematik kürsüsüne atandı. 1870’te askeri akademideki görevinden ayrılmak zorunda kalan ve uzun süre yeni bir akademik görevde çalışamayan Sylvester, 1877’de yeni kurulan Johns Hopkins Üniversitesi’nden aldığı çağrıya uyarak ikinci kez ABD’ye gitti. 1883’te bu görevinden de ayrıldı ve Savilian profesörü olarak Oxford’a döndü. 1894’te emekli olduktan sonra da matematik konusundaki araştırmaları sürdüren Sylvester, Royal Society’nin Royal ve Copley madalyalarını kazanmıştı.

Quarterly Journal of Pure and Applied Mathe-matics ve American Journal of Mathematics adlı iki derginin kuruculuğunu yapan Sylvester, başka matematikçilerin çalışmalarıyla ilgilenmemiş, matematiğin hiçbir dalında uzmanlaşma yönünde bir çaba harcamamış ve ustalık yerine yaratıcılığa önem vermiştir. Bu arada müzik ve edebiyatla özellikle de şiirle uğraşmış ve edebiyat alanında başarılı sayılabilecek yapıtlar vermiştir.

Cebirsel yapılar kuramı çerçevesinde kalan pek çok konuda önemli araştırmalar gerçekleştiren, Sturm fonksiyonları, kanonik biçimler ve determinantlara ilişkin önemli teoremler bulan, denklemler ve bölümleme (partisyon) kuramlarının gelişmesi açısından son derece değerli buluşlar yapan Sylvester, gerçek ününü değişmezler (invaryantlar) kuramına katkısıyla kazandı.

İlk örneklerine Lagrange’ın çalışmalarında rastlanan değişmezler konusundaki ilk önemli çalışma 1841’de Boole tarafından gerçekleştirilmişti. Ancak, ne Boole ne de Boole’nin buluşundan yararlanarak benzeri bir çalışma gerçekleştiren Eisenstein, belirli bir dönüşüm altında sabit kalabilen özellikler olan değişmezlerin gerçek önemini kavrayamamışlar ve değişmezlerin bulunmasını sağlayan genel bir yöntem geliştirememişlerdi. Bu konudaki ilk araştırmalarını Sylvester ile birlikte yürüten Cayley 1845’te yayımladığı, kuvantik olarak adlandırdığı cebirsel yapılardaki değişmezlerin tümünün bulunmasını sağlayacak yöntemlerin geliştirilmesini amaçlayan makalesiyle değişmezler kuramının ilk temellerini attı. Sonraki yıllarda da çeşitli cebirsel anlatımların değişkenleriyle katsayıları arasındaki bağıntılardan, eksenlerin değişmesi ve dönme gibi dönüşümlerde değişmez kalabilenlerinin bulunmasını sağlayan genel yöntemler bularak bu kuramı geliştirmekte Cayley ile işbirliğini sürdüren Sylvester, bu kuramın iki kurucusundan biri olarak anılmaya hak kazandı.

Değişmezler kuramı daha sonra bilimin birçok alanında uygulama alanı bulmuş, Riemann, Levi-Civita, Lie ve Einstein gibi bilim adamlarının katkılarıyla, genel görelilik kuramının geliştirilmesinde etkili bir araç olarak kullanılmıştır.

• YAPITLAR (başlıca): Treatise on Elliptic Functions, 1876, (“Eliptik Fonksiyonlar Üstüne”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi