James Hargreaves Kimdir, Hayatı, Neyi İcat Etti, Hakkında Bilgi

HARGREAVES, James (1720-1778)

İngiliz, mucit. Çok iğli iplik eğirme makinesinin bulucusudur.

1720 ya da 1721’de Blackburn yakınındaki Oswaldtrwistle’da doğdu, 22 Nisan 1778’de Nottingham’da öldü. Marangozluk ve dokumacılıkla yaşamını kazanan, eğitim görmemiş, yoksul bir işçiydi. Bir rastlantıyı değerlendirerek, çok iğli iplik eğirme makinesini tasarladığı 1764 yılından önceki yaşantısı bilinmiyor. Küçük kızı Jenny kazayla bir eğirme çıkrığım devirdiğinde, yatay bir eksen çevresinde dönecek biçimde yerleştirilmiş iğin dikey konumda da dönmeye devam ettiğini görmek, Hargreaves’in yeni eğirme makinesine esin kaynağı oldu. Dikey olarak yerleştirilmiş birkaç iğ kullanmakla, çıkrığın yaptığı işi birkaç kat artırabileceğini düşünmüştü. Nitekim, tahtadan yaptığı makinenin bir kenarına dizilmiş sekiz makaradan çözülerek gelen ipliği, karşı kenardaki sekiz iğ eğiriyor, böylece makinenin kasnağını elle döndüren bir tek işçi sekiz eğiricinin işini yapabiliyordu. 1765’te gerçekleştirdiği bu makineyi satmaya başladığında, işsiz kalmaktan korkan Blackburn’ün eğiricileri Hargreaves’in evini basıp makinelerini kırdılar. Bunun üzerine 1768’de Nottingham’a taşınan ve Thomas James ile birlikte küçük bir atölye kurarak çorap ipliği üretmeye başlayan Hargreaves, 12 Temmuz 1770’te de “Jenny “adını verdiği makinesinin patentini aldı.

Arkwright’ın yaptığı, su gücüyle çalışan ve fabrika üretimine uygun olan iplik eğirme makinesine oranla Hargreaves’in makinesi daha hafif ve ucuz olduğundan, evlerde kullanılmaya daha elverişliydi. Hargreaves’in öldüğü yıl, bu makinelerden yaklaşık 20.000’ininev sanayiinde kullanıldığı tahmin ediliyor. Ancak, bir yandan Jenny ile eğirilen ipliğin yeterince ince ve düzgün olmaması, öte yandan fabrika üretiminin giderek yaygınlaşması, 18. yy’m sonlarına doğru Hargreaves’in makinelerinin kullanımdan çekilmesine yol açtı. Hargreaves bile, ölümünden bir yıl önce atölyesini Arkwright’ın eğirme makinesiyle donatmıştı. Su gücüyle çalışan eğirme makinesini bularak patentini Hargreaves’den bir yıl önce alan Arkwright’ın, İngiltere’nin en zengin pamuklu dokuma fabrikatörlerinden biri durumuna gelmesine karşılık, Hargreaves yoksulluk içinde yaşamış ve ölmüştür.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi