James Dewey Watson Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

WATSON, James Dewey (1928)

ABD’li biyoloji bilgini. Genlerin ve kalıtımın temel maddesi olan dezoksiribonükleik asit molekülünün çifte sarmal yapısı için benimsenen “Watson-Crick modeli”nin yaratıcılarındandır.

6 Nisan 1928’de Chicago’da doğdu. 1947’de Chicago Üniversitesi’nden diplomasını, 1950’de Indiana Universitesi’nden doktora derecesini alarak, Kopenhag Üniversitesi’nde nükleik asit biyokimyasına ilişkin doktora sonrası çalışmalar yapmak üzere, bir araştırma bursuyla Danimarka’ya gitti. 1951’de, Wilkins’in X ışınları kırınımı yöntemiyle elde ettiği DNA (dezoksiribonükleik asit) desenini görünce, bu tekniği öğrenerek DNA’nın yapısını çözümlemek amacıyla çalışmalarım Ingiltere’deki Cambridge Üniversitesi’ ne aktardı ve Cavendish Laboratuvarı’nda iki yıl Crick ile birlikte çalıştı. 1953-1955 arası ABD’de, California Institute of Technology’de biyoloji araştırma görevlisi olarak bulunduktan, 1955-1956’da yeniden Cambridge Üniversitesi’nde Crick ile birlikte çalışmalar yaptıktan sonra ülkesine döndü ve 1956’da Harvard Üniversitesi’nde biyoloji asistanı olarak öğretim görevine başladı. 1958’de doçentliğe, 1961 ’de profesörlüğe yükseltildi, ayrıca 1968’de Long Island’ daki Cold Spring Harbor Biyoloji Laboratuvarı’nın yöneticiliğini üstlendi. 1976’da Harvard Üniversitesi’ ndeki öğretim görevinden ayrılmasına karşın, Cold Spring’teki yöneticilik görevini ve kanser araştırmalarım 1985’te de sürdürmekte olan Watson, birçok bilim ve tıp kuruluşunun üyeliğine seçilmiş, çeşitli ödül ve madalyaların yanı sıra, DNA’nın molekül yapısını belirleyen çalışmaları nedeniyle 1962 Nobel Fizyoloji ve Tıp Ödülü’nü Crick ve Wilkins ile bölüşmüştür.

İlk kez 1869’da Miescher’in hücre çekirdeğinde bularak varlığını duyurduğu nükleik asitlerden DNA’mn, kalıtımın kimyasal ve fiziksel temellerini içinde gizlediği 1944’te Avery tarafından açıklandıktan sonra, bu dev molekülün karmaşık üçboyutlu yapısını çözümlemek birçok bilim adamının temel uğraşısı olmuştu. İki yıllık bir çalışma sonucunda, 1953’te, DNA molekülünün çifte sarmal yapısını ve temel DNA bileşenlerinin bu yapı içindeki yerini belirleyerek bu büyük yarışı noktalayan ve kalıtımın en büyük gizini çözerek genetik biliminde bir dönüm noktası yaratan Watson-Crick modeli, bu alandaki tüm bilgi birikiminin akılcı bir sentezidir. Pauling’in proteinler için önerdiği çifte sarmal yapıdan,Wilkins’ in X ışınları kırınımıyla elde ettiği fiziksel verilerden ve Avusturya asıllı ABD’li biyokimyacı Emin Char-gaff’m (1905), moleküldeki dört organik bazdan timin ile adenin, guanin ile sitozin sayısının eşit olduğu yolundaki saptamasından yola çıkan Watson ve Crick,hidrojen bağlarıyla birbirine bağlanmış adenintimin ve guanin-sitozin baz çiftlerinin sarmalın içinde, şeker-fosfat iskeletinin ise sarmalın dış bölümünde yer aldığı, helezon biçiminde bir merdiveni andıran çifte sarmallı DNA modelini oluşturdular. Elektron mikroskopu ve radyoaktif işaretleme yöntemleriyle de doğrulanan bu yapı, genetik bilimindeki hızlı gelişmelerin çıkış noktası oldu.

• YAPITLAR (başlıca): Molecular Biology of the Gene, 1965, (“Genlerin Moleküler Biyolojisi”); The Double Helix, 1968, (İkili Sarmal, 1982).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi