James Burnham Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

BURNHAM, James (1905 – 28 Temmuz 1987)

ABD’li siyaset bilimci. Çağdaş sanayi toplumlarında teknokratların işlevleri üstüne çalışmalarıyla tanınmıştır.

James Burnham 1941’de yayımlanan The Managerial Revolution (“işletmeci Devrimi”) adlı kitabında, gerek sosyalist gerekse kapitalist ülkelerde örgütlerin giderek birbirine benzemekte olduğunu ve teknokratların etkinliğinin arttığım öne sürmüştür.

Burnham’a göre, kapitalizm çöküş içindedir ve sosyalist sistem kapitalizmin yerini alacak durumda değildir. Kapitalist ve sosyalist sistemler benzer biçimde evrim göstermektedirler. Siyasal rejimi ne olursa olsun her ülkede bir “iş idarecileri devrimi” yaşanmakta, servet ve iktidar giderek ekonomiden sorumlu teknisyenlerin eline geçmektedir. İşletmelerin sahipliği ve denetiminin birbirinden ayrılması işletmenin sahipliğinin denetleyenlerin eline geçmiş olduğu anlamına gelmektedir. Üretim araçlarının denetiminin, işletmenin hem sahibi hem de yöneticisi olanlardan yalnızca yöneticilerin eline geçmesi, sınıf çelişkilerini etkilemeksizin kapitalizmin biçim değiştirmesine yol açmaktadır. Kapitalistler gibi, üretim araçlarının “yeni” sahipleri de “mülksüz” işçi sınıfı ile karşı karşıyadır. Yeni bir sömürü biçimi ortaya çıkmaktadır. Bu sömürü kapitalist toplumda olduğundan daha yoğundur. Bir yandan işçi sınıfı daha türdeş bir yapı kazanmakta ve son derece uzmanlaşmış iş idarecileriyle genelde niteliksiz işçiler arasındaki fark artmaktadır. Öte yandan da “bürokratikleşmiş” toplumlarda, işçinin emeğini satma konusundaki görünürdeki özgürlüğü bile elinden alınmakta ve işçi çalışmaya zorlanmaktadır.

Yaşadığı dönemi, bir “geçiş” dönemi olarak nitelendiren Burnham, sanayileşmenin belirli bir aşamasından sonra tüm toplumlarm işletmeci sınıf top-lumları haline geleceğini savunmuştur.

• YAPITLAR (başlıca): The Managerial Revolution, 1941, (“İşletmeci Devrimi”); The Machiavellians, Defenders of Freedom, (“Makyavelciler, Özgürlüğün Savunucuları”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi