James Burnett Monboddo Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi
MONBODDO, James Burnett (1714-1799)
İskoç, filozof ve tanrıbilimci. Dillerin birer insan buluşu olduğunu ileri sürmüştür.
17 Kasım 1714’te Monboddo’da doğdu, 26 Mayıs 1799’da Edinburgh’da öldü. Önce özel öğrenim gördü, sonra Edinburgh ve Groning üniversitelerinde hukuk okudu, doktor sanını kazanınca avukat olarak çalışmaya başladı. Yargıtay üyeliğine seçildi. Bu görevlerinin yanı sıra felsefe sorunlarıyla da ilgilenerek, çağına göre, birtakım yeni görüşler ileri sürdü.
Monboddo’nun felsefesi dilin kaynağı, gelişimi, işlevleri ve yapısı gibi sorunlara çözüm getirmeyi amaçlar. Ona göre dil, onu konuşan insanların buluşudur, tarih boyunca sürekli bir gelişim içindedir. İlk diller Asya’da ortaya çıkmış, sonra çağlar boyunca Mısır, Yunanistan yolunu izleyerek Batı’ya gelmiştir. Bu nedenle dil tek kökenli, gelişim bakımından çok ve değişik aşamalı bir varlıktır. Her ulus benimsediği dille başarılarını ortaya koymuş, varlığını yansıtan uygarlığı yaratmıştır. Dil, insandaki düşünme yeteneğinin yaratıcılığını, yükseliş ve alçalışlarını gösteren Hukukun en kesin anlatım aracıdır, doğal bir yeti değil, yalnız işlevi düşünmenin ürünüdür.
Monboddo’ya göre, dille ortaya konan uygarlık ürünlerinin en yücesi Yunan felsefesidir. Bu felsefe bütün insan sorunlarını içerdiği gibi, onlara getirdiği çözüm biçimiyle de, başkalarının ulaşma olanağı bulamadıkları, en yetkin örnekleri vermiştir. Felsefe insanla doğayı, doğa ile Tanrı’yı ayıran bir düşünme ürünüdür. Bu ürünün insan, Tanrı ve doğa gibi üç temel sorunu vardır, öteki sorunlar bunlardan üretilmiştir. Bunu da yalnız Platon ve Aristoteles görmüş, göstermiştir. Hıristiyanlık’ın özünü oluşturan inanç öğeleri de bu iki bilgenin öğretilerinde sergilenmiştir.
• YAPITLAR (başlıca): On the Origin and Progress of Language, 1773, (“Dilin Kaynağı ve Gelişimi”); Ancient Metaphysic or the Science of University, 6 cilt, 1777-1799, (“Eski Metafizik ya da Tümeller Bilimi”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi
vikipedi, ekşi