Jagadish Chandra Bose Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

BOSE, Jagadis Çandra (1858-1937)

Hintli fizikçi ve bitki fizyolojisi uzmanı. Bitkilerde büyüme ve çeşitli dış uyarılara karşı tepkiler konusunda çalışmalarıyla tanınır.

30 Kasım 1858’de Bengal’in Mymensigh kentinde doğdu. Önce Hint kültürünü öğrenmesi için geleneksel bir köy okuluna gönderildi. Daha sonra Kalküta’daki St. Xavier Koleji’nde okurken Cizvit bir öğretmeni bilimsel ilgilerinin farkına vardı ve ona destek oldu. Ailesinin parasal zorluklarına karşın, 1880’de, tıp okumak üzere Londra Üniversitesi’ne gitmeyi başardı. Bir yıl sonra Cambridge Üniversitesi’ne geçerek fen bilimleri okudu, 1884’de doktorasını aldı. 1885’te ülkesine dönen Bose, aynı yıl Presidency Koleji’nde fiziksel bilimler profesörü oldu. 1915 yılından başlayarak aynı okulda Emeritus Profesör olarak çalışmalarını sürdürdü. 1917 yılında Kalküta’ da Bose Araştırma Enstitüsü’nü kurdu; aynı yıl kendisine “Sir” unvanı verildi. Ölünceye değin bu enstitünün başkanlığını yürüten Bose 1920’de Londra’daki Royal Society’nm üyeliğine seçilen ilk Hintli bilim adamı oldu. 23 Kasım 1937’de Bengal’in Giridih kentinde öldü.

Bose’nin elektrik iletimi konusunda yaptığı ilk araştırmaları, bu alanın öncülerinden J.C. Maxwell ve H.Hertz’in çalışmalarının bir uzantısı niteliğindedir. 1894-1897 yıllan arasında elektromanyetik dalga üretmek üzere geliştirdiği çok hassas bir aygıtla yaptığı deneyler ışığın elektromanyetik niteliğinin anlaşılmasına yardımcı olmuştur. Çalışmaları Bose’yi radyo ile iletişim konusuna yöneltmiş, bazı deneylerini radyoyu geliştiren Marconi ile eşzamanlı olarak yürütmüştür. Gene de Bose daha çok bitkilerin yaşamı üzerinde yaptığı araştırmalarıyla tanınır. Cansız maddelerin belirli uyaranlara gösterdikleri tepkilerin canlılarınkine benzediği görüşünden yola çıkan Bose, bilimsel yaşamının önemli bir bölümünü bilim çevrelerinde her zaman olumlu karşılanmayan araştırmalara ayırdı. Özellikle bitki ve hayvan dokularının çeşitli uyaranlara gösterdikleri tepkilerin niteliklerini ve benzerliklerini araştırdı. Fotosentezden, bitkilerin gelişiminde hava, besin ve ilaçların etkilerine kadar çeşitli konularda incelemeler yaptığı gibi, araştırmalarını gerçekleştirebilmek için yeni deneysel yöntemler ve duyarlı araçlar geliştirdi. Bu alandaki en önemli buluşlarından biri, bitkilerdeki en ufak bir büyümeyi bile on milyon kez büyüterek kaydedebilen kreskog-raf adlı araçtır.

Gerek uyguladığı yöntemler, gerekse araştırmalarının sonucu savunduğu mistik ve dinsel çıkarsamalar yüzünden Bose’nin kimi geliştirdiği yöntemler ve araçlarla, deneylerinin geçerliliği tartışma konusu olmuştur. Gene de elektromanyetik konusundaki çalışmalarıyla fiziğe, geliştirdiği araçlar ve bitki fizyolojisine ilişkin araştırmalarıyla da biyofiziğe katkıları vardır.

•    YAPITLAR (başlıca): Response in the Living and Non-Living, 1902, (“Canlı ve Cansızlarda Tepki”); Plant Response, 1906, (“Bitkilerde Tepki”); Comparative Elec-tro-Physiology, 1907, (“Karşılaştırmalı Elektrofizyoloji”) Researches on Irritability of Plants, 1913, (“Bitkilerin Uyarılabilirliği Üzerine Araştırmalar”); The Physiology of Photosynthesis, 1924, (“Fotosentezin Fizyolojisi”); The Nervous Mechanism of Plants, 1926, (“Bitkilerde Sinirsel Mekanizma”); The Motor Mechanism of Plants, 1928, (“Bitkilerde Hareket Mekanizması”); Gromth and Tropic Movements of Plants, 1929, (“Bitkilerde Büyüme ve Tropik Hareketler”).

•    KAYNAKLAR: P. Geddes, The Life and Work of Sir Jagadis C.Bose, 1920; P. Geddes, Sir Jagadis C. Bose: His Life and Speeches, 1920.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi