Jacques Hebert Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

HEBERT, Jacques Rene (1757-1794)

Fransız gazeteci ve siyaset adamı. 1789 Fransız Devrimi döneminde Paris’in yoksul kesimlerinin desteklediği radikal bir siyasi çizgiyi savunmuştur.

15 Kasım 1757’de Alençon’da doğdu, 24 Mart 1794’te Paris’te öldü. Burjuva bir ailenin oğluydu. 1780’de Paris’e yerleşti. On yıl boyunca yoksulluk içinde yaşadı, uşaklık ve bir tiyatroda biletçilik yaptı. 1789 Fransız Devrimi’ni destekledi. Kasım 1790’da Le Pere Duchesne adlı bir gazete çıkarmaya başladı. Halkın dilini kullanan, çarpıcı bir sayfa düzenlemesi olan ve siyasal yergi türündeki yazıların yer aldığı bu gazete asıl olarak Paris’in en yoksul kesimini oluşturan Yurtseverler’e (Sans-Culottes-Külotsuzlar) sesleniyor, soylulara, din adamlarına ve Kral XVI. Lou-is’ye karşı sert bir kampanya sürdürüyordu.

Cordelierler Kulübü’ne üye olan Hebert, Jako-benler’le (Jacobins) birlikte 10 Ağustos 1792’de monarşinin yıkılmasıyla sonuçlanan ayaklanmanın örgütlenmesine katıldı. Eylül 1792’de kurulan Ulusal Konvansiyon’un krallığın kaldırılması ve cumhuriyetin ilanı kararlarını destekledi. Aralık 1792’de Paris komününün savcı yardımcısı ve Ulusal Konvansi-yon’a temsilci seçildi. Kısa süre içinde Cordeliers Kulübü’nün denetimini ele geçirdi. Ulusal Konvansi-yon’da Jakobenler Kulübü’nün üyelerinin oluşturduğu radikal grupla birlikte, ılımlı görüşleri savunan Jirondenler’e (Girondins) karşı sert bir mücadele sürdürdü. Jirondenler’in muhalefetine karşın kral XVI.Louis 21 Ocak 1793’te idam edildi. Jirondenler’in Paris komünü hakkında araştırma yapmak için kurdukları On İkiler Komisyonu, Mayıs 1793’te Hebert’i ayaklanma hazırlığı gerekçesiyle tutukladıysa da Yurtseverler’in ayaklanması nedeniyle birkaç gün içinde serbest bırakmak zorunda kaldı.

1793 yılında Paris’te başgösteren kıtlık ve fiyat artışları, yoksulların Kralcılar’a, vurgunculara, istifçilere ve karaborsacılara karşı tepkisini yoğunlaştırdı. Gerek Hebertçiler gerek Papaz Jacques Roux’nun önderliğindeki Öfkeliler (Enrages) adı verilen grubun üyeleri, Yurtseverler’in bu tepkisini Ulusal Konvansiyon’un daha radikal kararlar alması yönünde bir baskı aracı olarak kullandılar. Hebertciler’in 4-5 Eylül’de Paris’te düzenlediği gösteriler sonucu, Ulusal Konvansiyon vurgunculara ve Kralcılar’a karşı sert önlemler almak zorunda kaldı. 17 Eylül’de devrim düşmanı olduğundan şüphe edilen kişilerin idam edilebilmelerini ya da mallarına elkonularak yoksullara dağıtılmasını öngören Şüpheli Kişiler Hakkmdaki Yasa, 29 Eylül’de ise birçok malın fiyatına tavan getiren bir yasa kabul edildi. Öte yandan Hebertçiler din kurumlarma karşı büyük bir saldırı başlattılar. Hebert’in ağır suçlamalarının da etkisiyle Marie-Antoinette 16 Ekim 1793’te idam edildi.

Nisan 1793’te kurulan Kamu Esenlik Komitesi (KEK) tüm yürütme gücünü elinde toplamış, Temmuz 1793’te KEK’e seçilen Robespierre, hükümetin gerçek başkanı durumuna gelmişti. Robespierre’i, yasaları uygulamaya koymamakla, yoksulların davasını yeterince desteklememekle ve ılımlı olmakla suçlayan Hebert’in izlediği bu politika Robespierre yönetimi için bir tehdit oluşturmaya başlamıştı. Hebert’in 4 Mart 1794’te Paris halkına yaptığı ayaklanma çağrısı sonuçsuz kaldı. 14 Mart’ta tutuklanan Hebert, 24 Mart’ta 17 arkadaşıyla birlikte giyotinle idam edildi.

•    KAYNAKLAR: P. d’Estree, Le Pere Duchesne: Hebert et la commune de Paris, 1908; A.Soboul, The Parisian Sans-Culottes and the French Revolution, 1793-1794, 1964.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi