Jacques Audiberti kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi
Jacques Audiberti kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1899-1965) Fransız şair, roman ve oyun yazarı. Modern tiyatronun oluşumuna katkıda bulunmuştur. Antibes’te doğdu. Antibes Koleji’ni bitirdikten sonra Güney Fransa’da gazeteciliğe başladı. 1925 yılında Paris’e taşındı. Le Journal ve Le Petit Parisien gibi gazete ve dergilerde çalıştı. Bu yıllarda Paris’teki sanat ve edebiyat çevreleriyle tanışan Audıberti, Apollinaire ve Paul Valery gibi büyük şairlerle yakın ilişkiler kurdu. Race des bommes (“İnsanlığın Irkı”) adlı şiir kitabıyla 1937 Mallarme Ödülü’nü, 1965’te ise Büyük Edebiyat Ödülü ile Eleştirmenler Ödülü’ nü kazandı. Ömrünün son yıllarını yakalandığı ölümcül hastalığın ilerlemelerini günlükler halinde kaydetmekle geçiren Audiberti, Paris’te öldü.
Verimli bir sanatçı olan Audiberti on yedi kadar roman, yirmi oyun, bir dizi de şiir kitabı yayımlamıştır. Önceleri kendisinin de kabul ettiği gibi katı bir klasik anlayış içinde şiirler yazmış, ancak Gerçeküstücü hareketin öncüleriyle yakınlaştıkça bu anlayışını terk etmiştir. Tüm yapıtları göz önüne alındığında, sınır tanımaz bir düş gücüyle örülü, taşkın bir yaşama sevincini parlak imgelerle yansıttığı görülür. Audiberti insanın kurtuluşunu kendi benliğindeki “öze dönüş” çabasında arar. Şaşırtıcı bir söz sağanağı ve doğaüstü unsurlarla bezeli oyunlarının hemen hemen hepsi Comedie-Française’de sahneye konmuştur. 1946’da yazılan ve yazarın en çok tanınan oyunu Quoat-Quoat, başkaları tarafından piyon olarak kullanılan genç ve romantik bir adamın, benimsediği kişiliği reddetmek yerine ölümü yeğlemesini anlatır. “Kötülük” yaygın bir tema olarak Audiberti’nin oyunlarında kendisini sık sık gösterir; Le mal court (Kötülük Kol Geziyor) deneyimsiz bir genç kızın kötülükle ilk karşılaşmasında, mahvolmak yerine kötülüğü kabullenmeyi seçmesinin acıklı öyküsünü anlatır. 1956’da yazdığı La hoberaute (“Şahin”) Audiberti’nin ölçütlerine göre “sözümona uygar” dünyanın bozucu etkileri altında yıkılmaya mahkûm olan saf ve teiniz bir sevginin çözülüşünden söz eder.
Günümüzde şiir ve az okunan romanlarından çok oyunlarıyla anılan Audiberti, kendine has bir fantezi dünyası kurduğu tiyatroda Artaud’nun görüşleri ile Uyumsuz tiyatro akımı arasında bir yere sahiptir. Kötülüğün insanın benliğinde bulunan genel bir “kötülük”ten kaynaklandığını ileri sürmüş, bunun ancak doğal ve ilkel olanın ön plana çıkmasıyla engellenebileceğini düşünmüştür. Bu görüşü Hıristiyanlık’ı kötülüğü pekiştiren bir kurum olarak görmesine yol açmış, insanın doğal-ilkel yanını vurgulaması ise oyunlarına cinselliğin yoğun bir şekilde girmesine neden olmuştur.
YAPITLAR (başlıca):
Oyun:
Şiir:
Roman:
Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 9. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983