İvan Sergeyeviç Aksakov kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi
İvan Sergeyeviç Aksakov kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1823-1886) İvan Sergeyeviç Aksakov Rus gazeteci, politika yazarı. Slavcılık hareketinin son dönem temsilcilerindendir. Rus yazarı S.T. Aksakov’un oğlu, idealist düşünür K.S. Aksakov’un kardeşidir. Hukuk öğrenimi yaptı, çeşitli resmi kuruluşlarda çalıştı. 1852’de gazeteciliğe başladı ve siyasal görüşlerini Dyen, Moskva, Moskviç, Rus gibi Slavcı gazetelerde geliştirdi. Aynı dönemde, Ukrayna’da ticaret ilişkilerini incelediği Issledovaniye o torgovle na ukrainskih yarmarkah adlı çalışmasıyla Bilimler Akademisi ödülünü aldı. Ticaret tarihi için bir kaynak olarak önemini bugün de koruyan bu bilimsel çalışmasına karşın Aksakov, daha çok Slavcılık akımı içinde tanındı.
Aksakov, iç politika da hükümeti eleştiren bir tutum takınırken, kırsal kesimdeki reformlar konusunda Slavcı görüşleri savundu. 1863 Polonya ayaklanması döneminde ise ülkesindeki gerici çevrelerle düşünce birliği içindeydi.
Aksakov, siyasal etkinliklerinde, döneminin gelişmekte olan egemen öğelerine dayanmaya çalışmıştır. Bu bağlamda Moskva gazetesinde, o dönemde Moskova çevresinde gelişen özel girişimciliği özendirme ve koruma politikalarını benimsedi. Aksakov, kardeşi Konstantin’in temel çizgilerini belirlediği tutucu Slavcılık programını geliştirdi. Bu alandaki görüşlerini çeşitli gazetelerle, kurucusu ve yöneticilerinden olduğu Moskova Slav Yardım Komitesi’nde savundu. Buna bağlı olarak Çarlık Hükümeti’ni, Doğu Sorunu’nun çözümü ve Slavlar’ın birleştirilmesi için savaşın zorunluluğuna inandırmaya çalışıyordu.
Aksakov’un etkinlikleri Doğu Sorunu’nun alevlendiği 1875-1878 yıllarında daha da artmıştır. 1876’da Sırbistan’da ayaklanma çıkması üzerine, Sırbistan’a gönüllü yollanması için bir kampanya başlattı. Amacı, girişimine resmi destek bulmak ve hükümeti saldırıya zorlamaktı. 1878 Berlin Kongresi’nde Rusya’nın isteklerinin gerçekleşmemesi üzerine Aksakov, Rus diplomasisini sertçe eleştiren bir söylev verdi; bu nedenle birkaç ay Moskova’dan sürüldü.
İvan Sergeyeviç Aksakov’un gazetecilik etkinlikleri boyunca, görüşlerine egemen olan milliyetçiliği, 1877-1878 Türk-Rus savaşının sonunda Slavcı umutların yıkılmasıyla daha da sertleşti. Bunu izleyen dönemde, 18.yy’ın sonlarında yaşanan gericilik döneminin temsilcisi Pobedonostsev’in görüşlerine yakınlaşmaya başladı.
Aksakov, Slavcı düşüncelerini yaymaya çalıştığı şiirler, tiyatro oyunları yazmıştır.
Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 4. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983