Edebi Şahsiyetler

İvan Ayvazovski Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

AYVAZOVSKİ, İvan (1817-1900)

Ermeni asıllı Rus ressam. 19. yy’ın son Rus romantik ressamları arasında yer alır.

İvan Konstantinoviç Ayvazovski Kırım’da Feodosya (Kefe) kentinde doğdu ve aynı yerde öldü.

Üslubunu, Fransız ressamlarından Joseph Vernet’nin St.Petersburg Ermitage Müzesi’nde bulunan yapıtlarının kopyalarını yaparak geliştirdi. 1833’te St.Petersburg Akademisi’ne girdi. Hocası bir manzara ressamı olan Philippe Tauneur idi. St.Petersburg’ da, döneminin gelişmekte olan sanat ortamında Puşkin, Gogol, Lermontov ve Glinka ile dostluk kurdu. Romantizm’in etkisinde kaldı. 1836’da Baltık Denizi’nde katıldığı bir manevradan sonra açtığı sergi ile tanındı. Bu sergideki Büyük Kronstad Koyu adlı tablosu en ünlü yapıtlarından biri oldu.

1837’de Akademi’yi bitirdikten sonra bir süre Kırım’da deniz ve kıyılar üzerinde çalıştı. 1840’ta İtalya’ya gitti. Napoli manzaraları yaptı. Roma’da çağının ünlü kişileri ile tanıştı. 1842’de gittiği Paris’te Akademi Konseyi tarafından kendisine madalya verildi. 1844’te St.Petersburg’a döndü. St.Petersburg Akademisi üyesi oldu ve donanma ressamlığına getirildi. Çar I.Nikola, ondan Baltık ve Karadeniz’ deki Rus limanlarının resimlerini yapmasını istedi. Finlandiya Körfezi Görünümleri adını verdiği bu yapıtlarının ünü çok yaygındır.

Ayvazovski ünlü Rus ressamı Çedrin’i örnek aldıysa da akademik bir anlayışla doğadan çalışmak onun yapısına uymuyordu. Fırtına, şimşek, dalga gibi etkileyici ayrıntıları anında bir çalışma ile yakalamanın olanaksızlığını görerek doğa gözlemlerine dayanan atölye çalışmasına yöneldi.

Ayvazovski Sultan Abdülaziz’in çağrılısı olarak ilk kez 1845’te İstanbul’a gitti ve Osmanlı ileri gelenlerinin portrelerini yaptı. Bundan sonra 1890’a değin yedi kez daha İstanbul’a gitti, kenti konu alan bir çok resim yaptı. İstanbul dışındakiler arasında Sinop, Trabzon, Çeşme ve Sakız manzaraları en başarılı yapıtları sayılır.

1854’te Sivastopol Savaşı sırasında bu kentin savaş görünümlerini resmetti. 1867’de Girit İsyam’nı canlandıran tablolar ve Süveyş Kanalı’nın açılışı sırasında kanalın ilk resimlerini yaptı. Hollanda, İngiltere, Ispanya’ya gitti. 1892’de Amerika gezisine çıktı.

Konularını çoğunlukla deniz ve fırtınadan alan Ayvazovski çok sayıda yağlıboya ve binlerce desen bırakmıştır. Türkiye’de yirmiden çok tablosu olduğu bilinmektedir. Bunların kimisi Topkapı Sarayı Müzesi Resim Galerisi’nde, Dolmabahçe Sarayı’nda, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi’nde ve Ankara’da Dışişleri Köşkü’ndedir. Moskova ve St.Petersburg Müzeleri’nde bulunan Tufan, Dokuzuncu Dalga, Dünyanın Yaradılışı adlı resimleri en önemli yapıtları arasındadır.

•    YAPITLAR (başlıca): Büyük Kronstad Koyu, ykş. 1836; Finlandiya Körfezi Görünümleri, ykş. 1844; IV.Murad Portresi, 1848-1859 arası, Topkapı Sarayı Müzesi, İstanbul; Yalı Önünde Bir Kayık, 1848-1859 arası; Kızkulesi, 1848-1859 arası; İstanbul’da Bir Kahve, 1848-1859 arası; Hisarlar, 1848-1859 arası; Ayışığmda İstanbul, 1848-1859 arası; Ortaköy Camii, 1848-1859 arası; Sinop, 1848; Trabzon, 1853; Çeşme, 1856; Sakız, 1859; Dalgalar Arasında, 1899; Tufan; Dokuzuncu Dalga; Dünyanın Yaratılışı; Karadeniz.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi