Tarihi-eserler-3/ermeni_patrikhanesi_3 İstanbul Ermeni Patrikhanesi

İstanbul Ermeni Patrikhanesi (Ermenice: Badriarkaran Hayots Bolso), Osmanlı Devleti’nde yaşayan Ermenilerin ruhani ve dünyevi işlerini yönetmek üzere 1473’te Fatih Sultan Mehmet tarafından kurulmuş olan teşekküldür. Halen Ermeni Apostolik Kilisesi’ne (Gregoryen) mensup Türkiye Ermenilerinin dini önderliğini yapmaktadır. Patrikhane merkezi İstanbul’un Nişanca (Kumkapı) semtinde bulunur.

İstanbul fethedilmeden önce II. Mehmed teftiş için Bursa’ya gelir ve Bursa Ermenileri Episkoposu Hovagim’i de ziyaret etmek ister. Sultan Mehmet, Hovagim’in odasına aniden girince Hovagim heyacanlanır. Sultan ne yaptığını sorduğunda, Allah kelamı okuyorum diye cevap vererek elindeki İncil’i gösterir. Sultan Mehmet’de Hovagim’den İncil’den rastgele bir sayfa açarak, o sayfayı yorumlamasını ister. Hovagim’in rastgele açtığı sayfa Krallarla ilgili bir bölümdür. Tarihi-eserler-3/ermeni_patrikhanesi_2″ 257″ 169″ Hovagim Sultan’a: “Sultanım siz daha geniş yerler feth edecek ve tüm dünyanın sultanı olacaksınız” der. Sultan da “Bu tüm dünyaya Constantinople dahil mi?” diye sorduğunda, Hovagim “Ona ne şüphe sultanım? bunun için kitap açmaya ne gerek var?” der. Bunun üzerine sultan, “Andım olsun eğer Constantinople’ü fethedersem cematini bu şehre yerleştireceğim ve seni de patrik ilan edeceğim” der.

Fatih sultan Mehmet İstanbul’u feth ettikten sonra Rumlara alternatif bir cemaatin olması ve ileride Rumlar isyan ederse bunun önüne geçilebilmesi için Ermenileri İstanbul’a yerleştirdi hatta İstanbul, suç işleyen Ermeniler’in bile sürgün yeri haline geldi, Sultan söz verdiği gibi Bursalı Hovagim’i patrik ilan ederek Rum’lardan aldığı Samatya’da ki Sulu Manastırı Ermenilere patrikhane olarak kullanmaları için verdi. Kilisenin adı Surp Kirkor Lusuroviç olarak değiştirilerek Ermenilerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerde ki bazı Rum kiliseleride yine Ermeniler’in kullanımına verildi. Daha sonra Patrikhane Kumkapı’ya taşındı.
Tarihi-eserler-3/ermeni_patrikhanesi_1
Yangınlarıyla meşhur olan bu semtte patrikhane bir çok kez yandı fakat 1850’li yıllarda son yangınlarda artık hiç kullanılamayacak hale geldi ve Sultan II. Mahmut’un Kuyumcubaşısı ve başdanışmanı olan Kazaz Artin Amira Bezciyan tarafından patriklik kilisesi ve patriklik binası yeniden inşaa edildi.

Günümüzde Patrikhane

Patrikhane binası 2000li yıllara kadar ufak tamiratlarla ayakta kalmayı başardı. Fakat artık kullanlamayacak vaziyete gelince Mesrob Mutafyan’ın döneminde yapılan bağışlarla yeniden restore edildi. 2005 yılında binanın restorasyonu için bağış yapanlara patrik mutafyan tarafından Patriklik Liyakat Nişanı verilmiştir.