İsmail Safa Kimdir, Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri, Hakkında Bilgi
İsmail Safa (1867-1901) Şair ve yazar.
Samiye Hanım’dır. Çocukluk yıllarını babasının Hicaz vilâyeti mektupçusu olarak görevli bulunduğu Mekke’de geçirdi. 1873’te annesini kaybetti; 1879’da babasının Ölümü üzerine İstanbul’a geldi. Kardeşleri Ahmed Vefa ve Ali Kâmi (Ak-yüz) ile beraber Dârüşşafaka’nın II. sınıfına kaydoldu (1880). Mezun olunca (1886) bir süre Evkaf Nezâreti Mesârifât Kalemi’nde çalıştı. Ardından İstanbul Telgrafhanesi muhabere memurluğuna tayin edildi (1887). Mekteb-i İdâdî-i Mülkî’de ve Vefa İdâdîsi’nde edebiyat öğretmenliği yaptı. 1890 yılında Meclis Kalemi’nde müsevvid olarak çalışmaya başladı. 1895’te verem hastalığına yakalanan şair hava değişimi için Midilli’ye gitti ve bir süre orada kaldı.
Şiirlerinde siyaset konularına ilgi göstermeyen İsmail Safâ’nın adı zaman zaman siyasî olaylara karıştı. JönTürkler’Ie ilişkisi yüzünden gizli toplantılar yapıldığı gerekçesiyle evi birkaç defa arandı. II. Abdülhamid’e karşı İngiltere’nin desteğini sağlamak amacıyla, Transval Savaşı’nda İngilizler’in Boerler’e galip gelmesini temenni eden siyasî bir metin hazırladı (1899). Devrin ünlü yazarlarıyla bir kısım ulemâ, devlet memuru ve askerî ricalin de imzaladığı bu metni İngiliz Sefiri Sir Nicolas O’Conor’a sunan Jön Türk grubuna katıldı. Bu siyasî hareket üzerine Dahiliye Nezâreti’nin 29 Nisan 1900 tarihli yazısı ile Sivas’a tayin edildi ve 24 Mart 1901’de burada öldü. Önce Sivas Garipler Mezarlığı’na defnedilen naaşının daha sonra Sivas Ali Ağa Camii hazîresine nakledildiği bilinmektedir; ancak bugün caminin naziresinde İsmail Safa adına bir mezar bulunmamaktadır.
İsmail Safa edebiyatla yakından ilgili bir aileye mensuptur. Babası Mehmed Behçet Efendi, çoğu kaybolmuş olmakla birlikte bir divan teşkil edecek kadar şiir yazmıştır. İsmail Safâ’nın zihnî bir hastalığa tutularak genç yaşta ölen kardeşi Ahmed Vefa da şairdi. Küçük kardeşi Ali Kâmi ise şairliğinin yanı sıra eğitimciliği ve tercümeleriyle tanınmış bir yazardır. Gazeteci ve yazar İlhami Safa ile romancı ve fikir adamı Peyami Safa İsmail Safâ’nın oğullarıdır.
Huz Mâ-Safâ adlı eserinin mukaddimesinde edebiyat zevkini babasından aldığını belirten İsmail Safa şiir yazmaya Dârüşşafaka’da öğrenci iken başladı. İlk şiirlerini Safa İmzasıyla Tercümân-ı Ha-kîkafte yayımladı. 1886-1892 yıllarında Saadet, Mürüvvet, Mecmûa-i Muallim, İmdâdü’l-Midâd ve Mırsad’da çıkan manzumeleriyle tanındı. Şiirlerini beğenen Muallim Naci kendisine “şâir-i mâder-zâd” unvanını verdi. 1889’da ilk manzum eseri Sünûhât basıldı. Mirsad dergisinin başyazarlığını yaptı. Tevfik Fikret’i bu görevi sırasında keşfetmiş, Ali Ekrem Bolayır’a göre Servet-i Fünûn edebiyatının esaslarını o koymuştur. Çeşitli şiirlerini, Mevlid-i Pederi Ziyaret adlı manzum seyahatnamesinin bir kısmını ve Fransız yazarı Emrnanuel Gonzales’ten kardeşi Ahmed Vefa iie Türkçe’ye çevirdiği Vehâ-metli Sevdalar adlı romanı Mirsad’da yayımlayan şair, derginin kapatılmasından sonra Huz Mâsafû ve Mağdûre-i Sevda adlı manzum eserlerini bastırdı (İstanbul 1308).