İsmail Maşuki Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi
İSMAİL MA’ŞUKÎ (1508-1529) Türk, sufî. Varlık birliği felsefesini yaymaya çalışmıştır.
Konya Aksaray’da doğdu, İstanbul’da öldü. Melami şeyhi Pir Ali’nin oğludur. Çelebi Şeyh diye de bilinir. Babasının ölümünden altı ay önce İstanbul’a sonra Edirne’ye gitti, bir süre sonra İstanbul’a döndü. Bayezid ve Ayasofya camilerinde “vahdet-i vücud” (varlık birliği) felsefesini öğretip yayılmasına çalıştı. Edirne ve İstanbul’da çevresine birçok mürid topladı. Askerler, özellikle sipahiler, ona bağlandı. Halka kendisini sevdirdi. Genç, güzel bir şeyh olduğundan “Oğlan şeyh” diye ün kazandı.
Melamiler arasındaki geleneksel söylentiye göre, İsmail Ma’şukî’nin müridlerine “Allah Allah” yerine “Allahım Allahım” diye zikrettirmesinden kimi medreselilerin kuşkulanması üzerine padişah İsmail’den kasabasına dönmesini istemiş; o da “ben sonumu biliyorum” cevabını vererek padişahın buyruğunu yerine getirmemiştir.
İsmail Ma’şukî, şeyhülislam İbn Kemal’in verdiği fetva üzerine on iki müridi ile birlikte Sultanahmed meydanında idam edildi. Denize atılan cesedi ve başı Rumelihisarı kıyısına gelmiş, bir müridi tarafından, Kayalar mezarlığına gömülmüştür.
İdamından sonra çevresindeki etkisi azalmayan İsmail Ma’şukî için işkenceyle öldürüldü söylentisi çıkınca, bu kez de Şeyhülislam Ebussuud Efendi, “Oğlan şeyh zulmen öldürüldü” diyenlerin de idam edileceğini bildiren bir fetva vermiştir.
İsmail Ma’şukî’nin güzel, sade Türkçe ile yazılmış gazelleri ve bir mesnevisi vardır.
• YAPITLAR (başlıca): Toplu Şiirleri, (Süleymaniye Kütüphanesi, Halet Efendi bölümü, No.800).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi