İsmail b. Ahmed Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

İSMAİL b. AHMED (849-907) Sâmânî hükümdarı. Maveraünnehir’ de Sâmânî egemenliğini yerleştirmiştir.

Fergana’da doğdu, 24 Kasım 907’de Buhara’da öldü. Babası Ahmed b. Esed’in dedesi Sâmân-Huda sonradan Müslüman olmuş bir Mecusi (ateşe tapan) idi. Ahmed b. Esed, Abbasi halifesi Memun döneminde (813-833) Fergana valisi olmuştu. Maveraünnehir yöresinde egemenliğini güçlendiren Ahmed b.Esed’in 864’te ölümünden sonra yerine oğlu Nasr b.Ahmed geçti. İsmail b. Ahmed 892’ye kadar kardeşi Nasr’ın Buhara valiliğini yaptı. İki kardeş önceleri Tahirîler’e bağlıyken, onların zayıflığından yararlanıp bağımsız iki hükümdar gibi hareket etmeye başladılar. Bir yandan da birbirlerine üstünlük sağlamaya çalıştılar.

İsmail, önce kendi bölgesindeki Saffarîler’i yenerek Horasan’ı ele geçirdi. Nasr öldükten sonra, Maveraünnehir’e de egemen oldu. Taraz’a (Talaş) bir sefer düzenleyerek kenti aldı. Bu sırada komutanı Muhammed b. Harun da Taberistan’ı ele geçirdi. Ancak İsmail’e karşı gelip Rey’i de işgal etti. İsmail asi komutana karşı harekete geçti. Önce, Rey’i ardından Kazvin’i geri aldı. Ülkesinin batı sınırlarını belirledi. Sâmânî Devleti’nin kurucusu olarak Nasr sayılırsa da gerçekte egemenliği sağlam temellere oturtup pekiştiren İsmail olmuştur.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi