İshak Paşa Köprüsü -Köstendil- Tarihçe, Mimari, Hakkında Bilgi

İshak Paşa Köprüsü. Bulgaristan’da KÖstendil yakınında XV. yüzyılın ikinci yansında yapılmış köprü.

Halk arasında Kadı Köprüsü (Kadın Köp­rüsü) olarak adlandırılan yapı. Köstendil Dubniçe yolunun Struma akarsuyu üze­rinden geçişini sağlamakta ve Köstendil’in dışında şehrin 15 km. kadar doğu­sunda bulunmaktadır. Banisi Fâtih Sul­tan Mehmed ve II. Bayezid devri veziria­zamlarından İnegöllü İshak Paşa’dır. Köp­rünün ortasında dikdörtgen bir çerçeve içine alınmış, üstünde bezemeli kemer biçiminde bir tepeliğe sahip, çok aşınmış orijinal Arapça üç satırlık bir kitabe var­dır. Köprünün 874 (1469-70) yılında İshak Paşa tarafından yaptırıldığını belirten ki­tabenin bir kopyası da Köstendil Müzesi’ndedir. Bu köprü için uydurulan Kadın Köprüsü adının aslı. benzeri birçok eski yapı için anlatılmış bir halk efsanesinin farklı şekilde tekrarından ibarettir. Hak­kında birkaç efsane bulunan yapı için an­latılan ikinci bir efsane ise sanki kitabesi­nin tahrip edilmesi için kasıtlı olarak uydurulmuştur. Ayrıca bir turist rehberinde bunlardan daha değişik bir efsaneden de söz edilmektedir.

İshak Paşa Köprüsü bütünüyle düzen­li işlenmiş kesme taşlardan yapılan bir eserdir. J. İvanov’a göre aynı yerde evvel­ce Roma dönemine ait bir köprünün ka­lıntılarına rastlanmıştır. Bu görüş, yapı­nın bir akarsuyu geçen önemli bir karayo­lu üzerinde bulunması sebebiyle doğru olabilir. Fakat İshak Paşa Köprüsü mima­risinden açıkça görüldüğü gibi temelden itibaren bir Türk yapısıdır. Ekrem Hakkı Ayverdi tarafından verilen ölçülere göre 89,50 m. uzunluğunda semerdam biçi­minde olan köprünün yanlardaki korku­luk kalınlıkları ile genişliği 6,49 metredir. Beş gözlü köprünün ortadaki büyük gözü 21.65 metrelik, yandakiler ise biri 14,75 m., diğeri 13.70 metrelik açıklıklara sa­hiptir. Gözlerin aralarında sel yaranlar (mahmuzlar) vardır. Bunların üstlerinde sivri kemerli bir çift küçük boşaltma (taş­ma) gözü mevcut olup yakın tarihlerde İç­lerinin doldurulmuş olduğu anlaşılmak­tadır. İshak Paşa Köprüsü, 1972’de aslî mimarisini kalın taş korkulukları ile koru­yor durumdaydı. Eskiden Bulgar Devleti tarafından bastırılan turist rehberlerin­de adı dahi anılmazken daha sonra Ba­tılı yazarların hazırladığı rehberlerde köp­rüye “Kadin Most” adıyla ve Türk devrinin en önemli eserlerinden biri olarak yer ve­rilmiştir. Bunlarda yapımıyla ilgili değişik bazı söylenti ve efsaneler anlatıldıktan sonra mimarının Manuil adında bir kişi (!) olduğu belirtilmektedir.

TDV İslâm Ansiklopedisi