İshak Pa­şa Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

İshak Pa­şa (Ö. 892/1487) Osmanlı veziriazamı.

Aynı dönemlerde yaşayan iki İshak Pa-şa’dan hangisi olduğu konusunda kaynak­larda karışık bilgiler vardır. II. Murad’ın vasiyetnamesinde imzası bulunan İshak b. Abdullah ile eski bir Türk ailesinden geldiği bilinen İshakb. İbrahim’in hayat hikâyeleri ve görevleri sık sık birbirine ka­rıştırılmıştır. İshak b. Abdullah. T. S. Cantacasin’e göre ailesi tarafından Edirne’ye götürülüp II. Murad’ın hizmetine verilmiş muhtemelen Ende­run’da yetişerek hazinedarlığa kadar yük­selmiş. II. Murad’ın yakın adamları ara­sında yer almış, II. Murad Manisa’ya çe­kildiğinde onun yanında bulunmuştur. Daha sonra oğlu II. Mehmed’i tahttan uzaklaştıran II. Murad 1446 Eylülünde Edirne’ye geldiğinde onu vezirlik maka­mına getirmiştir. 11. Mehmed’in yeniden tahta çıkışı sırasında ise Anadolu beyler­beyi olduğu zikredilir. Nitekim 864’te (1460) bu sıfatla Ankara’ya geldiği bilin­mektedir. İshak Paşa’nın bu tarihten önce 1454 ve 1456’da Anadolu beylerbeyi olarak Sırbistan se­ferlerine katıldığı, Belgrad kuşatmasında Vezir Mahmud Paşa ile birlikte top çektir­mekle görevlendirildiği, 1461’deki Trab­zon seferine gitmeyip taht muhafızı ola­rak Edirne’de kaldığı, ardından Eflak se­ferine iştirak ettiği belirtilir. Hüseyin Hüsâmeddin ayrıca. Sarı lakabı ve İshak b. Abdullah adıyla zikrettiği İshak Paşa’nın 877’de (1472-73) veziriazam olduğunu yazarak üçüncü bir İshak Paşa’dan daha söz eder. Ancak bunların içinde dönemi­nin siyasî hayatında önemli rol oynayan ve birçok hayır eseri yaptıran, zamanın­da “vezîrü’l-kebîr” olarak da anılan, sadâ­ret görevini birkaç defa üstlenen şahıs İshak Paşa b. İbrahim’dir.

Vakfiyesindeki bilgilere göre İnegöllü olan ve Çandarlılar gibi eski bir Türk aile­sine mensup olduğu anlaşılan İshak Pa­şa’nın hayatının ilk yılları ve devlet hizme­tine nasıl girdiği bilinmemektedir. Onun resmî kayıtlarda geçen ilk memuriyeti 868’de (1463-64) Anadolu beylerbeyiliği-dir. Bu tarihten M. Bayezid’in tahta çıkı­şına kadarki dönemde hangi görevlerde bulunduğu kesin olarak tesbit edileme­mekte ve diğer İshak paşalarla karıştı­rılmaktadır. Hüseyin Hüsâmeddin onu 871 ‘de (1466-67) üçüncü vezir, 874’te (1469-70) veziriazam olarak zikreder. Oruç b. Âdil yine hangisi olduğunu tefrik etmeksizin İshak Paşa’nın, 872’de (1467-68) vezir sıfatıyla kapı halkı yanında bu­lunduğu halde Anadolu Beylerbeyi Gedik Ahmed Paşa ile birlikte Ereğli ve Aksaray’ı zaptettiğini, 873’te (1468-69) vezîriâzam-lık görevinde bulunduğunu yazar. Kemalpaşazâde, Vezîriâzam İshak Paşa’nın 876’da (1471) azledildiğini belirtir. Hüseyin Hüsâmed­din, yine İshak Paşa b. İbrahim’in 877’-de (1472) azledilip yerine Sarı İshak Pa­şa b. Abdullah’ın getirildiğini kaydeder.