İs Seriyyesi Tarihi, Görevi, Sonuçları, Hakkında Bilgi

îs seriyyesi. Hz. Peygamber’in Kureyş kervanı üzerine Zeyd b. Harise kumandasında gönderdiği seriyye.

îs, Mekke-Medine arasında Kızildeniz sahilinde bir yerin adıdır. Cüheyne kabi­lesinin arazisi olan îs, Mekke’den Suriye’­ye giden ticaret yolu üzerinde bulunuyor­du. Kervancılar, îs-i Zenbânî diye anılan bir suyun da olduğu bu ağaçlık mevkide dinleniyorlardı. Hz. Peygamber, hicretin 7. ayında (Ocak 623) Sîfülbahr veya Hamza b. Abdülmuttalib seriyyesi denilen ilk seriyyeyi de buraya göndermişti.

Resûl-i Ekrem, hicretin 6. yılı Cemâziyelevvelinde (Ekim 627) Suriye’den dön­mekte olan Kureyş’e ait bir ticaret kerva­nını ele geçirmek için Zeyd b. Harise ku­mandasında 170 kişilik bir süvari birliği­ni îs’e gönderdi. Kervanda, Hz. Peygam­ber’in büyük kızı Zeyneb’in müşrik olduğu için ayrıldığı eşi Ebü’l-Âs da vardı. Ebü’l-Âs’ın yanında Safvân b. Ümeyye’ye ait külliyetli miktarda gümüş ve Kureyş müşriklerine ait değerli mallar bulunu­yordu. Süvari birliği kervanı kuşattı, ker­vancıları esir alıp mallarına el koydu. Esir­ler ve ele geçen mallar Medine’ye geti­rildi. Resûl-i Ekrem ganimeti seriyyeye katılanlar arasında pay etti. Zeyd’in ku­mandasındaki birliğin özel olarak kervan için gönderilmediği, kervana rastladığı da rivayet edilir.

îs’te müslümanlara esir düşmekten kurtulan Ebü’l-Âs, geceleyin Medine’ye gelerek Zeyneb’den kendisine eman ver­mesini istedi. Ebü’l-Âs’ın esirlerle birlikte Medi­ne’ye getirildiği de nakledilir. Teyzesinin oğlu ve iki çocuğunun babası olan Ebü’l-Âs’ın durumu Zeyneb’i üzmüştü. Bir sabah na­mazı sırasında hücre-i saadetin mescide açılan kapısından, bir rivayete göre İse kadınların namaz kıldığı bölümden yük­sek sesle ona eman verdiğini ilân etti. Hz. Peygamber kızına, müşrik olduğu için Ebü’l-Âs ile beraberliğinin mümkün ol­madığını, ancak İslâm’ın da reddetmedi­ği himaye geleneğine uygun olarak iste­ğini kabul ettiğini belirtti. Zeyneb. ayrıca babasından Ebü’l-Âs’a emanet edilen malların iadesini talep etti. Resûl-i Ekrem de durumu sefere katılanlara açtı ve ganimetin hakları olduğunu, ancak iyilikte bulunup geri verirlerse bundan hoşnut kalacağını söyledi. Bunun üzerine müslümanlar ganimetten paylarına düşen mal­ları iade ettiler. Ebü’l-Âs. malları Mekke’­ye götürüp sahiplerine teslim ettikten sonra müslüman olduğunu bildirdi. Vâ-kıdî ve İbn İshak’a göre bu olay Hudeybiye Antlaşması’ndan önce gerçekleşmiş­tir; Mûsâ b. Ukbe ise Hudeybiye Antlaş­ması’ndan sonra veya o sırada meydana geldiğini nakleder. Bu rivayete göre ker­vanı Ebû Basîr, Ebû Cendel ve arkadaş­ları ele geçirmişlerdir.

TDV İslâm Ansiklopedisi