İnançoğulları Beyliği Tarihi, Eserleri, Hakkında Bilgi

İnançoğulları. Yaklaşık 1261-1368 yılları arasında önce Isparta-Alâiye, Elmalı, daha sonra sadece Denizli çevresinde hüküm süren bir Türkmen beyliği.

Lâdik veya Denizli beyliği olarak da anı­lan İnançoğuflan Beyliği’nin bilinen ilk şahsiyeti, XII. yüzyıl sonları ile XIII. yüzyıl başlarında Güneybatı Anadolu ucu meliki I. Gıyâseddin Keyhusrev tarafından fethe­dilen ve Esedüddin Ayaz ve Mübârizüddin Ertokuş adlı kumandanlar idaresin­de bulunan Denizli-Antalya yöresindeki Türkmen gruplarının başı Mehmed Bey’-dir. İnançoğullan adıyla anılacak beyliğin temelleri 1261’e doğru onun tarafından atılmıştır. Mehmed Bey ile kardeşi İlyas, damadı Ali Bey, emîrleri Sevinç ve Salur, Selçuklu Sultanı IV. Kılıcarslan’ın İlhanlılar’a dayanan saltanatını tanımadılar. An­cak Selçuklu-İlhanlı askerlerinin hareke­ti üzerine Hülâgû’ya başvurarak bağlılık bildirdiler. Bu istekleri önce kabul edil­mişse de 1262’de Anadolu Selçuklu ve İl­hanlı ordusu Mehmed Bey’in üzerine yü­rümüş, damadı Ali Bey’in ihanetiyle Meh­med Bey yenilmiş ve Uluborlu’da öldürülmüş. onun yerine Türkmenler’in başına Ali Bey geçmiştir. Eflâkî bu meşhur Türk­men beyini gazi ve bahadır olarak tavsif eder ve ak börk giyilmesini onun âdet ha­line getirdiğini söyler. Gerçekten Türkmenler o zamana kadar kızıl börk giymekteydi. Ali Bey”in de kayınpederi gi­bi Avşar boyundan bir Türkmen olduğu tahmin edilebilir. 1262’den 1277’ye ka­dar Selçuklularda bağlı kalan Ali Bey, İl­hanlı ve Selçuklu gücüne karşı dikkatli bir siyaset güttü. Fakat 1276’da Hatîroğ-lu, 1277’de Karamanlı isyanları ve Cimri olayından, ayrıca I. Baybars’ın Anadolu’­ya gelişinden doğan iktidar boşluğundan istifadeyle bağımsızlık sevdasına kapıldı. Ancak 1277’de yakalanarak Karahisarı-sâhib”e (Afyonkarahisar) sürüldü ve orada üzüntüden öldü.

Ali Bey’in yerine tayin edilen Türkmen beyinin adı belli değildir. Fakat bu sırada Yukarı Menderes havzasında Germiyanlılar’ın etkili olmaya başladığı, Menteşe Bey’in de bu yöreden batıya gittiği bilin­mektedir. Bunun yanında yörede Tuğrul Bey adlı bir beyden de söz edilmektedir. Tuğrul Bey, 1290 yıllarında diğer Türkmenler’le birlikte İlhanlı idaresine karşı yeniden büyük bir harekete girişmişti.

Bu arada. Ali Bey’in oğlu olup haneda­na adını veren Şücâüddin İnanç Mehmed Bey’in bu harekete karşı olduğu tahmin edilebilir. Nitekim isyanın Geyhatu Han tarafından bastırılmasından sonra isya­na katılmayan İnanç Bey, İç Batı Anado­lu’nun en önemli merkezi Denizli’ye tayin edildi (1292). İnanç Bey 1336’ya kadar İdarede kalarak İnançoğullan Beyliği’nin gerçek anlamda kurucusu oldu. Ancak bu sırada İnançoğulları’nın arazisi bir hayli küçülmüş bulunuyordu ve 1310’da Ger-miyanoğulları hâkimiyetlerini antik Lykus (Çürüksu) vadisine kadar yaymışlardı. İnanç Bey kuzeyindeki Germiyanoğulları dışında Hamîdoğulları, Menteşeoğulları ve Aydınoğulları ile de çok yakın ilişkiler kurdu.