Tarihi Şahsiyetler

Imre Nagy Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

NAGY, İmre (1896-1958)

Macar devlet adamı. 1953-1955 arasında ve 1956 ayaklanmasının ardından kısa bir süre başbakanlık yapmıştır.

7 Haziran 1896’da Kaposvâr’da doğdu, 16 Haziran 1958’de Budapeşte’de öldü. Bazı kaynaklar ölüm tarihini 28-29 Ocak 1957 olarak vermektedir. Köylü bir ailenin çocuğudur. I. Dünya Savaşı’nda Rusya’da savaş tutsağıyken, devrimcilere katıldı ve Kızıl Ordu’ da savaştı. 1919’da Bela Kun’un önderliğinde kurulan ve Macaristan Sovyet Cumhuriyeti’ni ilan eden hükümette görev aldı. Cumhuriyetin aynı yıl yıkılması üzerine SSCB’ye giden Nagy, Tarım Bilimleri Enstitüsü’nün üyesi olarak, 1944’e değin Moskova’da kaldı. Sovyet birliklerinin Macaristan’a girmesinden sonra ülkesine döndü ve savaş sonrasında kurulan hükümetlerde 1944-1945 yıllarında tarım, 1945-1946 yıllarında içişleri bakanı olarak görev aldı. 1947’de Ulusal Meclis başkanı oldu. Tarım politikaları konusundaki görüşlerinden dolayı 1949’da Macaristan İşçi Partisi’nden çıkarıldı, ancak bir süre sonra geri alındı.

Stalin’in ölümünden sonra, Temmuz 1953’te Râkosi’nin yerine başbakanlığa getirilen Nagy, Râkosi döneminde tarımda kolektifleştirme konusunda önemli hatalar yapıldığını ileri sürerek, köylülerin kolektif çiftliklere girmek için zorlanmayacağını, ağır sanayinin gelişmesi için yapılan zorlamalara son verileceğini, tüketim malları üretiminin artırılacağını ve siyasal tutuklular için af çıkarılacağını açıkladı. Bu doğrultuda aldığı önlemler nedeniyle Nisan 1955’te hükümetteki görevine son verildi ve partinin merkez komitesinden çıkarıldı. Yerine başbakanlığa getirilen Râkosi ise kısa bir süre sonra elinden tüm yetkileri alınarak yerini Gerö’ye bırakmak zorunda kaldı. Toplumsal huzursuzluklar bu dönemde giderilemedi ve öğrencilerin 23 Ekim 1956’da Budapeşte’de düzenledikleri bir gösteri kısa sürede yayılarak bir ayaklanmaya dönüştü.

Küçük mülk sahipleri ve köylülerin siyasal temsilcileri ile sosyal demokratlardan oluşan ve Katolik Birliği’nin dışarıdan desteklediği bir koalisyon hükümetinin başına getirilen Nagy, 1 Kasım’da, Macaristan’ ın Varşova Paktı’ndan çekildiğini açıkladı ve Birleşmiş Milletler’in Macaristan’ı tarafsız bir ülke olarak tanımasını istedi. Bunun üzerine, 3 Kasım 1956 gecesi bir süre önce Macaristan’dan çekilmiş olan Sovyet birlikleri Budapeşte’ye girerek, denetimi ele geçirdiler. Nagy önce Yugoslavya büyükelçiliğine sığındı, daha sonra yakalanıp ayaklanmanın diğer önderleri ile birlikte ölüme mahkûm edildi. Nagy’nin devrilmesinden sonra oluşturulan “devrimci işçi-köylü hükümeti”nin başına, Râkosi döneminde içişleri bakanlığından ve partideki görevinden uzaklaştırılarak tutuklanmış olan Kâdâr getirildi.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi
vikipedi, ekşi